صفحه ٣٢٢

زمينه اقتدار و عزّتش را فراهم كرده ام، سپس باز هم طمع فزونى از من دارد].
اين گونه آثار و عوارض است كه منشأ ارزش منفى مال و فرزند مى شود و اگر چنين عوارضى را در پى نداشت نكوهشى هم نمى داشت، چون مال و فرزند، خود به خود نعمت خداست و مى توان از آن استفاده درست كرد و اگر از راه مشروع و به خاطر مقصد صحيحى تحصيل شود، ارزش مثبت هم دارد.

وسيله آزمايش
قرآن، با كسانى كه مال و فرزند را هدف اصلى زندگى يا عامل تكامل و تقرّب انسان به خدا مى دانستند، مخالفت كرده و تنها به عنوان، دو وسيله آزمايش انسان، به آن دو مى نگرد.
قرآن در يك آيه مى گويد:
«وَما اَمْوالُكُمْ وَلا اَوْلادُكُم بِالَّتى تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنا زُلْفى.»(1)
[اموال و فرزندان شما، مايه قرب و منزلت شما نزد ما نمى شود].
پس مال و فرزند علاوه بر آنكه هدف نهايى و اصيل نيستند، داشتن آنها نيز خود به خود، انسان را به هدف نهايى انسان كه قرب و منزلت در پيشگاه خدا باشد نمى رساند.
قرآن مى گويد: مال و فرزند، تنها دو وسيله آزمايش انسانند. پس نقش مال و فرزند در دستيابى انسان به كمال، بستگى به اين دارد كه از آن دو به طرز صحيح استفاده كند.
قرآن در آيات مختلف، اين ديدگاه ويژه خود را درباره مال و فرزند، اعلام داشته، يك جا مى گويد:
«وَاعْلَمُوا اَنَّما اَمْوالُكُم وَاَوْلادُكُم فِتْنَةٌ وَاِنَّ اللّهَ عِنْدَهُ اَجْرٌ عَظيمٌ.»(2)
[بدانيد كه اموال و فرزندان شما وسيله امتحان شمايند].