معارف بوک

گوناگون و سؤالهاى فراوانى مشاهده كرد كه براى كودكان، از سنين خيلى پائين، در همه زمينه ها و كليه چيزهائى كه مى بيند يا بنحوى احساس مى كند مطرح مى شود و از والدين و همراهان خود قاطعانه پاسخ آنها را مى طلبد.
اين امر بيانگر فطرى بودن و ذاتى بودن انگيزه حقيقت طلبى در نفس انسان است كه بصورت يك نيروى مرموز و يك عطش روحى شديد از ابتدا وى را آرام نمى گذارد و به تلاش و پويش و جستجويش واميدارد. حتّى در بعضى موارد و از بعضى انسانها كه شايد اين طلب و انگيزه در آنان قوى تر است بطور كلّى آرامش و راحتى را سلب مى كند كه براى فهم حقيقت، به سفرهاى دراز و خطرناك دست زده و احياناً، خسارتها و رنجهائى را در اين راه تحمّل نموده و خود و خانواده شان تن به محروميّت هايى داده اند يا در گوشه آزمايشگاهى يا در مطالعه و تحقيق رشته اى يا مشاهده و تجربه پديده اى يا زندگى جاندارى مثلا مورچه، موريانه، زنبور عسل پروانه و ... عمرى را سپرى كرده اند و در مواردى اعصاب و سلامتى جسمى و روانى خود را در اين راه مايه گذاشته اند.
اينها نمونه هائى است از آثار و علائم روشن فعاليّت انگيزه حقيقت طلبى انسان كه مى توان در تاريخ زندگى رجال علم و دانش به صدها مورد از اين نمونه ها برخورد و با ديدن آنها تحسينى آميخته با احترام در دل انسان نسبت به اين قهرمانان علمى بوجود مى آيد. مع الوصف، مى توان گفت: در واقع آنچه كه تاكنون گفتيم يك طرف سكّه است و ما در اين طرف صرفاً، سرمايه گذاريها و هزينه ها و مايه هائى كه نوع بشر بويژه زبدگان در راه حقيقت طلبى صرف كرده اند ملاحظه كرده ايم و قدرت و حيات و فعاليّت انگيزه حقيقت طلبى را از اين طريق مشاهده نموديم؛ ولى، از طرف ديگر نيز مى توانيم به شكل واضحتر آثار و نتائج مثبت انگيزه حقيقت جوئى را در زندگى انسان مشاهده كنيم آثارى چون رشد و شكوفائى و توسعه علمى و فروع و شعب و رشته هاى فراوان تخصّصى و گسترش و غناى فقهى و فلسفى و