صفحه ٢٨٧

گرايش به زينت و جمال
آنچه از ميلها و نيازهاى انسان تاكنون، مورد توجّه قرار داده ايم آن نيازها و تمايلاتى بودند كه يا انسان بدون تأمين آن نيازها و اشباع آن ميلها قادر نيست به زندگى خود ادامه بدهد مثل نياز به خوردن و آشاميدن؛ و يا اينكه بقاء نوع انسان در روى زمين به پاسخگويى به آنها بستگى دارد مثل غريزه و نياز جنسى؛ و يا اينكه سلامتى و دوام حيات انسان تا حدودى در گرو تأمين آنها خواهد بود مثل نياز به لباس و مسكن؛ و يا قدرت انسان را در توسعه و تسريع كارهايش مى افزود مثل نياز به مركب.
در هر حال نيازهاى فوق كم و بيش نيازهائى مادّى هستند كه توجه نكردن بهآنها زندگى مادّى انسان را به خطر مى اندازند و يا به شكلى در آن اختلال ايجاد مى كنند.
اكنون آنچه را كه در اينجا مى خواهيم بگوييم اين است كه در برابر نيازها و تمايلات مادّى بالا يك سلسله ديگر از تمايلات و لذّتها در انسان وجود دارد كه در زندگى او از چنين نقشى برخوردار نيست كه با تأمين نشدن و اشباع نشدن آنها زندگى مادّى انسان به خطر بيفتد، بلكه صرفاً از تأمين و اشباع آنها انسان لذّت مى برد كه از اين نوع به نام «زينت» و «تجمّل» ياد مى كنيم.
در انسان در كنار گرايشها و تمايلاتى كه دارد گرايش به زيبايى نيز وجود دارد كه مستقلّ از نيازهاى ديگر انسان است، هر چند كه غالباً با آنها توأم مى شود. مثلا