صفحه ٢٧٥

فراهم آوردن لباس، به نحوى با خدا و كمالات معنوى انسان ارتباط پيدا كند، در اين صورت تلاش براى آن و تهيه آن هم از ارزش مثبت برخوردار مى شود و رنگ عبادت پيدا مى كند. مثل آن كه هدف از تهيه مسكن، فراهم كردن آسايش بيشترى براى خانواده و اهل و عيال يا احسان به ديگران باشد و اينگونه انگيزه ها موجب آن مى شود كه تحصيل مسكن، و هر نوع تلاشى براى تهيه آن از نظر اخلاقى، داراى ارزش مثبت باشد.
علاوه بر آنچه كه در بالا گفتيم، در مواردى نيز ممكن است تلاش براى تهيه لباس و مسكن و تحت عناوين ثانويّه، ارزش مثبت پيدا كند. مثلا، در بعضى از شرايط ويژه اجتماعى كه داشتن لباس فاخر علامت نوعى شخصيّت و بزرگ منشى است و يا داشتن مسكن خوب و وسيع منشأ نگرش مثبت به وى در سطح جامعه خواهد شد و در كلّ باعث رواج اسلام و عزّت مسلمين و توجّه مردم به دين و خدا خواهد شد، تلاش و تهيه لباس و مسكن خوب در چنين شرايطى مى تواند، تحت اين عنوان ثانوى، و بر اساس اين انگيزه الهى و معنوى داراى ارزش مثبت اخلاقى باشد به شرطى كه اوّلا، واقعاً شرايط اجتماعى اينگونه باشد كه گفتيم و ثانياً، واقعاً انگيزه انسان در تهيه مسكن و لباس خوب همين انگيزه الهى باشد.
تذكّر اين نكته را از اين رو، در اينجا لازم مى دانستيم كه در بسيارى از موارد اتّفاق مى افتد كه بسيارى از افراد خودشان و مردم را فريب مى دهند و چه بسيار انگيزه هاى هوس آلود و هواهاى نفسانى خويش را در زير چنين پوششهايى مخفى كنند، تا در ضمن لذّت برى ها و التذاذات نفسانى اعمال و رفتار خود را در اذهان ملّت ديندار و خداپرست توجيه كرده باشند. از اين رو وضع و حالت پيچيده اى به خود مى گيرند. در هر حال اگر واقعاً، داراى چنين انگيزه هايى باشند كه در بالا گفته شد، كارشان از ارزش مثبت اخلاقى برخوردار خواهد بود.
قرآن درباره حضرت سليمان(عليه السلام) مى گويد: او كاخى داشت از بلور كه وقتى