صفحه ٢١٧

در آيه ديگرى مى گويد:
«أَللّهُ الَّذى جَعَلَ لَكُمْ الأَنْعامَ لِتَرْكَبُوا مِنْها وَمِنْها تَأْكُلُونَ.»(1)
[خدا همان كسى است كه چارپايان را برايتان آفريد تا بر پشتشان سوار شويد و از گوشتشان بخوريد].
در تعدادى از آيات با تعبير «وَرَزَقْناهُمْ مِنَ الْطَيِّباتِ.»(2) [و از غذاهاى پاك و پاكيزه روزيشان داديم.] به اين لذّت و ميل اشارت دارد.

ب) رخصت استفاده از روزى
در دسته ديگرى از آيات صريحاً به استفاده انسان از خوردنيها و آشاميدنيها فرمان مى دهد؛ ولى، از آنجا كه اين گونه فرمانها در مواردى صادر شده كه گمان منع استفاده از اين نعمتها و حرمت خوردن آنها وجود داشته، آنها هيچگونه دلالتى بر مطلوبيّت وجوبى يا استحبابى خوردن يا آشاميدن ندارند و علماء ما در اصول گفته اند: امر در مقام توهّم حَظر دلالت بر چيزى جز رخصت و جواز نمى تواند داشته باشد.
در اينجا بعضى از آيات را به عنوان نمونه مى آوريم مثل:
«وَهُوَ الَّذى اَنْشَأَ جَنّات مَعْرُوشات وَغَيْرَ مَعْرُوشات وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفاً اُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمّانَ مُتَشابِهاً وَ غَيْرَ مُتَشابِه كُلُوا مِنْ ثَمَرَهِ اِذا أَثْمَرَ وَاتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ وَلا تُسْرِفُوا اِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفينَ. وَمِنَ الاَْنْعامِ حَمُولَةً وَفَرْشاً كُلُوا مِمْا رَزَقَكُمُ اللّهُ وَلا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيْطانِ اِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبينٌ.»(3)
[او همان كسى است كه باغهايى از درختان داربستى و غير داربستى و درختان خرما و كشت و زرعهايى از دانه ها و حبوبات و خوردنيهاى گوناگون و زيتون و انار و ميوه هاى