معارف بوک

فكر خواهد افتاد كه قدرتى فوق حدّ متعارف جسمانى را غير مستقيم و با واسطه ابزار و اهرمها بر طبيعت و پديده هاى طبيعى اعمال كند و اين نيازمند علوم و تجربيّات خاصّى است كه بايد به دست آورد تا بداند از چه وسيله اى مى تواند براى رسيدن به مقاصد خود بهره مند گردد.
در مرحله ديگر، از نوع ديگرى از قدرت بهره خواهد گرفت كه به وسيله مال و ثروت براى انسان حاصل مى شود. انسان هنگامى كه توجّه پيدا كرد كه در جامعه، پول، قدرت و توان انجام بسيارى از كارها را به او مى دهد، ميل به قدرت كه در نهاد او ريشه دارد، وادارش خواهد كرد تا براى به دست آوردن پول كه قدرت افزاست دست به تلاشى پى گير بزند تا به وسيله آن بتواند كارهايى را به انجام رساند.
بنابر اين، كسب پول و ثروت ممكن است با انگيزه هاى مختلفى انجام گيرد. اين نكته را قبلا نيز متذكّر شده ايم كه گاهى يك كار و تلاش در انسان با انگيزه هاى مختلف انجام مى گيرد. مثلا، همين كسب مال و فراهم آوردن ثروت براى تأمين و تهيه نيازهاى جسمانى مثل خوراك و پوشاك و امثال اينهاست؛ ولى، گاهى نيز به عنوان وسيله اى براى كسب قدرت و با انگيزه قدرت طلبى به چنين تلاشى دست مى زنيم چنانكه گاهى نيز ممكن است وسيله اى براى عبادت و پرستش باشد مثل تلاش و فعاليّت كسى كه مى خواهد پولى به دست آورد تا در راه خدا انفاق كند به ضعفا و فقرا كمك كند و يا بر اساس دستورات الهى در كارهاى عامّ المنفعه به مصرف برساند كه طبعاً، اين نيز انگيزه سوّمى براى تحصيل مال و كسب ثروت خواهد بود. و سرانجام آنچنان كه در روايات آمده كه «الكادّ على عياله كالمجاهد فى سبيل الله»(1) [كسى كه در تأمين نيازمنديهاى خانواده خود تلاش كند مانند كسى است كه در راه خدا جهاد مى كند.] ممكن است انگيزه تحصيل مال در انسان سير كردن شكم زن و فرزند و تأمين نيازها و معيشت ايشان باشد كه انگيزه الهى وى را وادار به اين كار كرده است.