صفحه ٥٥٥

بدیهى است که برکات آسمان به تنهایى نمى تواند مشکلات انسان را حل کند، بلکه وقتى با برکات زمین آمیخته شود و انواع گیاهان و دانه هاى نباتى و میوه ها از آن بروید مشکلات حل مى شود.

نکته ها
1. آداب نماز استسقاء (طلب باران)
ازجمله دستورات قابل توجهى که در اسلام وارد شده این است که وقتى خشکسالى رخ مى دهدومردم گرفتارمشکلات فراوان مى شوندبه درگاه خدابروند و توبه کنند و نمازى به نام «صلاة الاستسقاء» با آداب مخصوص انجام دهند.
ما این آداب را از کتاب جواهر، ج 12، ص 127 به بعد در این جا مى آوریم.
جالب این که مرحوم صاحب جواهر بحث خود را از این جا آغاز مى کند: بدان که سبب اصلى و علت کلّى در کم آبى و نیامدن باران و ظاهر شدن گرانى و خشکسالى و سایر علامات غضب الهى، همان شیوع معصیت و کفران نعمت و ادامه ظلم و تجاوز و ندادن حقوق صاحبان حق و کم فروشى و پیمان شکنى و ترک امر به معروف و نهى از منکر و نپرداختن زکات و حکم به غیر ما انزل الله و مانند آن از گناهانى است که پرده ها را مى درد و غضب خداوند جبّار را فراهم مى سازد، همان گونه که خداوند در قرآن فرموده است: (اِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِم)؛ «و خداوند سرنوشت هیچ قومى و ملّتى راتغییر نمى دهد مگر آن که آنان آنچه را در وجود خودشان است تغییر دهند».(589)
سپس بعد از ذکر آیات مشابه به ذکر اخبارى در این زمینه مى پردازد، ازجمله خبرى است از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که مى فرماید: «اِذَا غَضِبَ اللَّهُ عَلَى أُمَّةٍ ثُمَّ لَمْ یُنْزِلْ بِهَا