معارف بوک

شرح و تفسیر
راه هاى نفوذ این دشمن خطرناک!
امام (علیه السلام) در این بخش از دعا از وسوسه هاى شیطان به خدا پناه مى برد؛ عرضه مى دارد: «خداوندا! ما به تو پناه مى بریم از وسوسه هاى شیطان رجیم (رانده شده درگاه تو) و از حیله و مکر او و از اعتماد کردن به آرزوهاى دور و دراز و وعده ها (ى بى پایه) و فریب و دام هایش»؛ (اللَّهُمَّ اِنَّا نَعُوذُ بِکَ مِنْ نَزَغَاتِ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ وَکَیْدِهِ وَمَکَایِدِهِ، وَمِنَ الثِّقَةِ بِأَمَانِیِّهِ وَمَوَاعِیدِهِ وَغُرُورِهِ وَمَصَایِدِهِ).
امام (علیه السلام) در این عبارت فشرده، به تمام انواع راه هاى نفوذ شیطان در وجود انسان ها اشاره کرده که از چه راه هایى وارد مى شود و انسان را از مسیر حق به سوى باطل مى برد. درواقع هفت راه نفوذ شیطان در این عبارت کوتاه بیان شده که در قرآن نیز اشاراتى به آن آمده است.
نخست مى فرماید: خداوندا! ما از وسوسه هاى شیطان رجیم به تو پناه مى بریم.
واژه «نزغات» جمع «نزغ» به معناى وسوسه اى است که موجب فساد مى شود، همان گونه که در قرآن مجید آمده است: (وَاِمَّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ اِنَّهُ سَمیعٌ عَلِیمٌ)؛ «و اگر وسوسه اى از شیطان به تو رسد، به خدا پناه بر؛ که او شنونده و داناست».(530)
سپس از حیله هاى شیطان به خداوند پناه مى برد. واژه «کید» به معناى مکر و حیله است و «مکائد» جمع «مکیده» به مصادیق متنوّع مکر و حیله ها اشاره دارد. یعنى امام (علیه السلام) نخست از مکر و حیله شیطان به طور کلّى به خدا پناه مى برد سپس از انواع مکرهاى او و راه هاى مختلفى که وارد مى شود تا انسان را بفریبد و از صراط مستقیم به ضلالت بکشاند؛ همان گونه که در قرآن مجید آمده است که