معارف بوک

دعا کردن بکوشم و آیا تو کسى را که در درگاه تو گریه مى کند، مى بخشى تا در گریه کردن شتاب کنم و آیا از کسى که پیشانى خود را در پیشگاهت به خاک مذلّت نهاده، گذشت خواهى کرد (تا من به این کار ادامه دهم) و آیا کسى را که با توکل بر تو از فقرش به پیشگاهت شکایت مى کند، بى نیاز خواهى کرد؟
16. خداوندا! نومید مکن کسى را که غیر از تو عطا کننده اى نمى یابد و کسى را که با غیر تو از تو بى نیاز نمى شود، وامگذار!

شرح و تفسیر
زمینه هاى روحى توبه
امام (علیه السلام) در بخش دوم این دعا بعد از بیان صفات کریمه خداوند، به بیان صفات خود مى پردازد و براى انجام اطاعت پروردگار اظهار آمادگى کرده و به گناهان خویش در پیشگاه او اقرار مى کند و این گونه با آن خطاب ها و این اعتراف ها، زمینه عفو پروردگار را کاملاً آماده مى سازد.
نخست عرضه مى دارد: «اى معبود من! من همان بنده اى هستم که او را به دعا کردن امر فرمودى، هم اکنون به پیشگاه تو آمده ام و امرت را اطاعت مى کنم و پیوسته مى گویم: آماده ام، آماده ام و عرضه مى دارم: پروردگارا! من همان بنده اى هستم که در حضورت به خاک مذلت افتاده ام»؛ (وَأَنَا، یَا اِلَهِی، عَبْدُکَ الَّذِی أَمَرْتَهُ بِالدُّعَاءِ فَقَالَ: لَبَّیْکَ وَسَعْدَیْکَ، ها أَنَا ذَا، یَا رَبِّ، مَطْرُوحٌ بَیْنَ یَدَیْکَ).
واژه «لبیک» به گفته بعضى از ارباب لغت، از ماده «لبَّ» به معناى در مکانى ماندن و آماده اطاعت بودن است و به عقیده بعضى دیگر، از ماده «ألبّ» است که آن نیز به معناى اقامت در محلى براى انجام کارى است و بعضى نیز آن را از ماده «لَبَى» به معناى پاسخ گفتن و اعلام آمادگى مى دانند.