معارف بوک

شرح و تفسیر
خداوندا سپاسگزارم
این دعا در واقع در سه بخش بیان شده است: در بخش اول امام (علیه السلام) عرضه مى دارد: «خداوندا! حمد و سپاس مخصوص توست براى تقدیرات نیکویت و به خاطر بلاهایى که از من دفع فرمودى»؛ (اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى حُسْنِ قَضَائِکَ، وَبِمَا صَرَفْتَ عَنِّی مِنْ بَلائِکَ).
نعمت هاى الهى دو گونه است، گاهى جنبه مثبت دارد، گاهى جنبه منفى. آنچه جنبه مثبت دارد برکاتى است که از سوى خداوند به انسان مى رسد، مانند : تندرستى و عافیت و آرامش و امنیت و نعمت هاى معنوى مانند: ایمان و تقوا و فضایل اخلاقى که به توفیق الهى و با تلاش انسان حاصل مى شود.
و آنچه منفى است، مانند بیمارى ها، ناامنى ها، مشکلات مربوط به خانواده و همسر و فرزند و یا کسب و کار، و مشکلات معنوى، مانند محروم ماندن از عبادات و طاعات و کارهاى خیر.
امام (علیه السلام) خدا را به خاطر هر دو قسمت حمد و سپاس مى گوید.
تعبیر به «لک الحمد» (که جار و مجرور مقدّم شده است) دلیل بر انحصار حمد و سپاس براى خداست، زیرا اگر کسى هم نعمتى به ما مى بخشد او نیز واسطه در فیض است و از خداوند گرفته، بنابراین تمام نعمت ها به او منتهى مى شود و تمام سپاس ها از آن اوست.
تعبیر «حسن قضاء» (قضا و قدر نیکوى الهى) از قبیل اضافه صفت به موصوف است و ممکن است قید توضیحى باشد، چراکه همه مقدرات الهى نیکوست و نظام حاکم بر عالم، نظام احسن است.
و نیز ممکن است جنبه اعتراضى داشته باشد، چراکه بعضى از مقدرات، درظاهر موافق طبع انسان و بعضى ناموافق است.