معارف بوک

 گرچه بعضى احتمال داده اند که منظور از «اشهاد» فرشتگان گواه عمل باشد یا پیامبرانى که گواه اعمال امتشان اند، ولى به ظاهر، مراد، تمام گواهان است، اعم از فرشتگان و پیامبران و سایر مردم، زیرا در قیامت هنگامى که پرده ها کنار مى رود همگى شاهد اعمال بدان یا نیکان هستند.
«تبلو» از ماده «بلاء» در اصل به معناى کهنه کردن چیزى است. سپس به معناى امتحان به کار رفته، گویى با امتحان کردن مکرر چیزى، آن چیز فرسوده مى شود.
این معناى معروف و مشهور آن است، ولى در موارد نادر به معناى آشکار کردن نیز آمده، همان گونه که ابن فارس در مقاییس اللغه گفته است و در دعاى امام (علیه السلام) همین معنا مراد است. یعنى در آن روز که اعمال بندگانت را آشکار مى سازى، گناهانى را که در دنیا بر من پوشانده بودى آشکار نساز.
نظیر آنچه امام (علیه السلام) در این دعا از خدا تقاضا مى کند، در دعاى امیر مؤمنان على (علیه السلام) در مناجات شعبانیه آمده است، آن جا که عرضه مى دارد: «اِلَهِی قَدْ سَتَرْتَ عَلَیَّ ذُنُوباً فِی الدُّنْیا، وَانَا أحْوَجُ إلَى سَتْرِها عَلَیَّ مِنْکَ فِی الْأُخْرَى، اِلَهِی قَدْ احْسَنْتَ الَیَّ إذْ لَمْ تُظْهِرْها لِأَحَدٍ مِنْ عِبادِکَ الصَّالِحینَ، فَلا تَفْضَحْنِی یَوْمَ الْقِیَمَةِ عَلَى رُؤُسِ الْأَشْهادِ؛ خداوندا! گناهانى را در دنیا بر من پوشاندى، حال آن که در قیامت به پوشاندن آن محتاج ترم! خداوندا! به من نیکى کردى، چرا که آن گناهان را در برابر احدى از بندگان صالحت (در دنیا) آشکار نساختى، در قیامت نیز دربرابر همه گواهان مرا رسوا مکن!».
درواقع این بخش از دعا مکمل بخش گذشته است که سخن از توبه در آن آمده است. هنگامى که انسان توبه واقعى کند، خداوند نه تنها او را مى بخشد، بلکه آن را از خاطره گواهان اعمال او محو مى سازد، همان گونه که در حدیثى که در کتاب شریف کافى از امام صادق (علیه السلام) نقل شده، مى خوانیم: «اِذَا تَابَ الْعَبْدُ تَوْبَةً نَصُوحاً أَحَبَّهُ اللَّهُ فَسَتَرَ عَلَیْهِ، فَقُلْتُ وَکَیْفَ یَسْتُرُ عَلَیْهِ؟ قَالَ: یُنْسِی مَلَکَیْهِ مَا کَانَا یَکْتُبَانِ عَلَیْهِ