معارف بوک

به معناى برهنه کردن و کنار زدن پوشش چیزى است (مانند این که پوست هاى شاخه درختى را از آن جدا کنند)، سپس به معناى خستگى و ناتوانى به کار رفته و از آن جا که هنگام ندامت و تأسف براى گذشته، پرده هاى جهل کنار مى رود و انسان آگاهى و هوشیارى مى یابد از واژه حسرت استفاده مى شود.
درحقیقت این جمله امام (علیه السلام) برگرفته از قرآن مجید است، آن جا که به بندگان خود خطاب مى کند: از دستورات الهى پیروى کنید، مبادا کسى روز قیامت بگوید: «افسوس بر من از کوتاهى هایى که در اطاعت فرمان خدا کردم واز مسخره کنندگان آیات او بودم»؛ (أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ یا حَسْرَتَى عَلى مَا فَرَّطْتُ فِى جَنْبِ اللَّهِ وَاِنْ کُنْتُ لَمِنَ السَّاخِرِینَ).(195 )
یکى از نام هاى قیامت یوم الحسرة است، همان گونه که قرآن مى فرماید : (وَأَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَةِ اِذْ قُضِىَ الْأَمْرُ وَهُمْ فى غَفْلَةٍ وَهُمْ لا یُؤْمِنُونَ)؛ «آنان را از روز حسرت [روز رستاخیز که براى همه مایه تأسف است] بترسان، در آن هنگام که همه چیز پایان مى یابد؛ ولى امروز آن ها در غفلت اند و ایمان نمى آورند».(196)
دومین چیزى که در این بخش امام (علیه السلام) از آن به خدا پناه مى برد، مصیبت بزرگ است، عرضه مى دارد: «خداوندا! به تو از مصیبت کبرى پناه مى بریم»؛ (وَالْمُصِیبَةِ الْکُبْرَى).
مصیبت کبرى ممکن است اشاره به مرگ بدون آمادگى باشد و یا حوادث سخت و دردناک قیامت و یا مصیبت در دین.
در حدیثى از امیرمؤمنان (علیه السلام) مى خوانیم: هنگامى که از آن حضرت سؤال کردند: شدیدترین مصیبت ها کدام است؟ فرمود: «الْمُصِیبَةُ بِالدِّین؛ مصیبت در دین (اشاره به از دست رفتن دین انسان و یا وارد شدن خلل در آن)».(197 )