صفحه ٨٨

از سياق اين آيه، كاملا، روشن است كه مايه بدبختى كسانى كه به عذاب ابدى و شقاوت جاودانى مبتلا مى شوند، همان غفلت و ناآگاهى ايشان از حقائقى است كه انسانيت انسان اقتضاى آگاهى، التفات و توجّه به آنها را دارد و به همين لحاظ، اين افراد از نظر ارزش از حيوانات هم كه مقتضاى طبعشان غفلت و ناآگاهى است پست تر مى شوند.
در آيه ديگرى پس از آنكه درباره كسانى سخن مى گويد كه پس از ايمان، كفر ورزيدند و زندگى دنيا را بر آخرت برگزيدند در توصيف و تحليل روانى آنان اضافه» مى كند كه:
«اُوْلئِكَ الَّذينَ طَبَعَ اللّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَاَبْصارِهِمْ وَاُولئِكَ هُمُ الْغافِلُون.»(1) [آنان كسانيند كه خدا بر دلهاشان و گوشها و ديده هاشان مهر زده و آنان همان غفلت زدگانند].
در اين آيه نيز روشن است، آنچه موجب شد كه خداى متعال بر دل آنان مهر بزند تا قواى ادراكيشان از مسير صحيح منحرف شود و كارآيى نداشته باشند همان غفلت و بى توجّهى ايشان است.
يكدسته ديگر از آيات، غفلتهاى خاصّى را مورد توجّه قرار داده اند كه به بعضى از آنها نيز اشاره مى كنيم و مخصوصاً، نكته هاى خاصّى را كه در بعضى از اين آيات هست، مورد توجّه قرار مى دهيم.
در يكى از اين آيات آمده است:
«اِقْتَرَبَ لِلنّاسِ حِسابُهُمْ وَهُمْ فى غَفْلَة مُعْرِضُوْنَ ما يَأْتيهِم مِنْ ذِكْر مِنْ رَبِّهِمْ مُحْدَث اِلاّ اسْتَمَعُوهُ وَهُمْ يَلْعَبُوْنَ لاهِيَةً قُلُوبُهُمْ.»(2)
[روز حساب مردم بسيار نزديك شده و آنها در حال غفلت (و بى خبرى) روى گردانند هيچ پند و موعظه و كلام جديد و نوى از سوى پروردگارشان نيايد جز آنكه آنرا بشنوند