صفحه ٥١٣

جالب این که امام (علیه السلام) تمام آنچه مربوط به وسوسه هاى شیطان و مکر و فریب و طرق نفوذ او بود در این دعا بیان فرمود و از همه آن ها به خدا پناه برد و براى همه دوستان و بستگان و مؤمنین و مؤمنات را نیز همین تقاضا را کرد با این حال از باب تکمیل و جبران و براى این که چیزى از قلم نیفتاده باشد، عرضه مى دارد: شاید ما چیزى را فراموش کردیم که از تو بخواهیم و یا از آن غافل شدیم، در این صورت آن را نیز به ما عطا کن تا لطف و مرحمت تو از هر نظر کامل گردد!
در بعضى از روایات تصریح شده که دعاى خود را با «آمین» پایان دهید. «ألاَأُخْبِرُکُمْ عَنْ ذَلِکَ، خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ ذَاتَ مَرَّةٍ، فَإذَا رَجُلٌ قَدْ أَلَحَّ فِی المَسْأَلَةِ، فَقَالَ النَّبِیُّ صَلّى اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ: قَدْ أَوْجَبَ إنْ خَتَمَهُ، فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ القَوْمِ: بِأَیِّ شَىْءٍ یَخْتِمُهُ؟ فقال: بآمِّینَ، فَإنَّهُ إنْ خَتَمَ بِآمِّینَ قَدْ أَوْجَبَ أَیْ: أَوْجَبَ إجَابَةَ الدُّعَاءِ؛ آیا به شما درباره «آمین» خبر بدهم؟ ما روزى با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) (از مدینه) خارج شدیم، ناگهان دیدیم کسى با اصرار (از خدا) چیزى تقاضا مى کند. پیغمبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: اگر دعاى خود را (به طور مطلوبى) پایان مى داد اجابت براى او لازم مى شد. کسى از همراهان عرض کرد: با چه چیز پایان دهد؟ فرمود: با آمین، اگر او دعاى خود را با آمین ختم مى کرد دعایش مستجاب مى شد».(562)
در این بخش از دعا امام (علیه السلام) سه چیز از خداوند تقاضا مى کند :
1. دعاهاى ما را مستجاب کن!
2. آنچه را از آن غافل شدیم به ما مرحمت فرما!
3. نیازهایى را که فراموش کرده ایم براى ما محفوظ دار!
تمام خواسته هاى انسان در این سه جمله جمع است.
تفاوت غفلت و نسیان در این است که غفلت به معناى بى توجهى و نادیده