صفحه ٤٥١

و نیز هشدار مى دهد که مبادا این مهلت ها که لطف الهى است موجب غرور و غفلت گردد و سبب شود که اهمیت گناه فراموش گردد.
قابل توجه این که امام (علیه السلام) گناهان را در یک عبارت با وصف «مسخطه» (خشم برانگیز) و در عبارت دیگر با وصف «مخلقه» (فرساینده) ذکر فرموده که درواقع اشاره به دو تأثیر گناه است: از یک سو خشم خدا را برمى انگیزد واز سوى دیگر انسان را فرسوده کرده و قواى مادى و معنوى او را تضعیف مى کند و هر دو نکته قابل دقّت است.
سنّت امهال (تأخیر مجازات) الهى که در آیات قرآن و روایات منعکس است یکى از الطاف آشکار اوست. قرآن مجید به پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) خطاب مى کند و مى فرماید: (فَمَهِّلِ الْکَافِرینَ أَمْهِلْهُمْ رُوَیْداً)؛ «پس کافران را مهلت ده، و کمى آنان رابه حال خودواگذار».(516) سرانجام زمان مجازات آن هافرامى رسد، یعنى نه عجله کن، شاید بیدار شوند و به راه حق بازگردند و نه زیاد مهلت ده که به کلى غافل شوند.
ذیل دعاى یازدهم و دوازدهم (در همین جلد از کتاب حاضر) روایاتى را در زمینه عدم عجله خداوند در مجازات گنهکاران آوردیم، به ویژه آنچه درمورد حضرت نوح (علیه السلام) نقل کردیم(517) که خداوند به او دستور داد زمانى طولانى را تحمل کند، شاید قومش بیدار شوند و به راه حق بازگردند. هنگامى که به طور کامل از هدایت آن ها (جز گروه اندکى) مأیوس شد، نفرین کرد و عذاب الهى نازل گشت.
این درواقع درسى است به همه ما که ما نیز نسبت به مجازات کسانى که در زیر دست ما قرار دارند و مرتکب خطایى مى شوند، شتاب نکنیم و به آن ها مهلت خودسازى و بازگشت دهیم. حکومت ها نیز در کار خود باید این اصل را رعایت کنند.