معارف بوک

ترسیدن از چیزى است و هرگاه با «الى» متعدى شود و بگوییم: «فزع الیه» به معناى پناه بردن به شخص یا چیزى است و چون در این جمله امام (علیه السلام) با «الى» متعدى شده، اشاره به این است که افراد مضطر و درمانده به یاد احسان او پناه مى برند.
واژه «ینتحب» از ماده «نَحب» به معناى بلند و با صدا گریه کردن است، ولى از بعضى از کتب لغت و از موارد استعمالات این واژه استفاده مى شود که دو معناى مختلف دارد: نخست، نذر و عهد است، همان گونه که در این آیه شریفه آمده است: (مِنَ الْمُؤْمِنینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضىَ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلاً)؛ «در میان مؤمنان مردانى هستند که بر سر عهدى که با خدا بستند صادقانه ایستاده اند؛ بعضى پیمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشیدند) و بعضى دیگر در انتظارند و هیچ گونه تغییرى در پیمان خود ندادند»(490) و دوم، به معناى بلند گریستن است که در کلام امام (علیه السلام) به همین معنا آمده است.
به هر حال امام (علیه السلام) در این سه جمله به درگاه خدا استغاثه مى کند، رحمت او را مى طلبد و احسان او را خواستار مى شود و از خطاها عذرخواهى کرده، به خاطر آن ها مى گرید تا الطاف الهى را متوجه خود سازد و براى آمرزش از گناهان از درگاه او لطف و مرحمت بطلبد.
در جمله بعد، خداوند را به چهار خطاب مخاطب مى سازد و رحمت و یارى او را با تعبیرات لطیف متفاوت مى طلبد؛ عرضه مى دارد: «اى خدایى که دل هاى وحشت زده سرگردانِ دور از وطن به تو انس مى گیرند و اى گشایش بخش هر غم زده اندوهگین و اى پناهگاه هر شکست خورده تنها و اى یارى رسان هر