صفحه ٢٤٢

لازم براى مبارزه وارد ميدان زورآزمايى شويد حريف بطلبيد و دعوت به مناظره و بحث كنيد.
كسانى كه پختگى لازم را در مباحث فكرى ندارند هر سخن اديبانه و زرق و برق‌دارى را نو و صحيح مى‌پندارند، و گاه سخنان كاملا متناقض را مى‌پذيرند و به دليل نداشتن توان تشخيص كافى، هر بنايى را با هر مبنايى سازگار مى‌بينند. امّا سخن وقتى در حضور پختگان و اهل فكر و انديشه و عالمان آگاه مطرح شود، نقد و تحليل مى‌شود و سره از ناسره جدا مى‌گردد. و بطور كلّى تئورى‌ها و ديدگاه‌هاى مربوط به هر علمى وقتى در جمع عالمان و انديشمندان آن علم مطرح شود، قابل نقد و بررسى خواهد بود و در آنصورت است كه قيمت واقعى هر سخن روشن خواهد شد. به عنوان نمونه آنگاه كه تئورى مربوط به فيزيك و شيمى در جمع فيزيكدانان و شيميدانان، نظر فلسفى و منطقى در جمع فيلسوفان و منطق‌دانان و مسائل و شبهات دينى و كلامى در جمع عالمان دينى به بحث گذاشته شود، ماهيّت و ارزش حقيقى خود را نمايان خواهد كرد و جايگاه در خور خويش را باز خواهد يافت. امّا آيا صحيح است كسى بعنوان شيمى‌دان از موادّ مخدّر تعريف كند و جوانان را به آلوده‌شدن به آنها تشويق نمايد و ديگران هم بعنوان احترام به آزادى بيان، سكوت نمايند؟!
 مبانى آزادى بيان و مطبوعات
مبانى آزادى بيان و مطبوعات از نظر اسلام چيست؟

پاسخ: بحث آزادى قلم و مطبوعات از مباحث مهم حقوق بشر براى انسان امروزى است و در عصر پيشرفت سريع ارتباطات مى‌بايست به اين مهم بيشتر پرداخته شود. همانطور كه در مباحث سابق اشاره شد آزادى امرى مقدس و مطلوب براى همه انسانها است، ولى هيچ انسان عاقلى آزادى مطلق را نمى‌پذيرد؛ زيرا لازمه آن هرج و مرج و فساد و توحّش است. قهراً آزادى از جمله آزادى بيان و قلم شرايط و قيودى دارد. پس بايد روشن كنيم كه «آزادى بايد روى چه مبنايى مطرح شود؟» پاسخ كوتاه اين است كه قانون بايد معلوم كند. بلافاصله سؤال ديگرى مطرح مى‌شود كه «قانونگذار بايد بر چه اساسى آزادى را محدود كند؟»
در اينجا بطور مختصر مى‌توان گفت: قانون بايد براساس مصالح جامعه محدود شود. اما اين سخن هم مجمل است و سؤال همچنان ادامه دارد كه مصالح جامعه كه موجب تحديد آزادى‌ها مى‌شوند، كدامند؟