معارف بوک

 شايسته ترين مجرى احكام اسلام
روشن است بهترين فرد براى اجراى احكام و قوانين اسلام كسى است كه در هر سه مورد ايده ال باشد؛ يعنى بهترين قانون شناس، بهترين مفسر و بهترين مجرى باشد، كه هيچ انگيزه اى براى تخلّف نداشته باشد و هيچ اشتباهى در فهم و تفسير و اجراى قانون براى او پيش نيايد. در فرهنگ ما، چنين خصوصيتى «عصمت» نام دارد، و با وجود معصوم، او بر تمام افراد ديگر ـ به حكم عقل ـ براى اجراى قانون اولويت دارد. در جوامع بزرگ كه يك شخص نمى تواند اداره تمام امور را به عهده بگيرد، چنين فردى بايد در رأس هِرَم قدرت باشد و تمامى مديران بايد با نظارت و ولايت او امور را به عهده گيرند و به انجام رسانند. برترين مصداق معصوم، رسول اكرم(صلى الله عليه وآله)است كه در عاليترين مراحل اخلاقى قرار دارد و به اجماع و اتّفاق نظر همه فرقه هاى اسلامى معصوم است. به عقيده ما شيعيان، پس از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) امامان معصوم(عليهم السلام) قرار دارند كه داراى ويژگى عصمت اند. پس تا امامان معصوم باشند اين ايده آل وجود دارد و نوبت به غير آنان نمى رسد، امّا در زمان غيبت كه عملا چنين ايده آلى در ميان ما نيست و نمى توانيم با او مرتبط باشيم تا از حكومتش بهره مند گرديم، بايد چه كنيم؟
در اين زمينه آيات و رواياتى وجود دارد كه تكليف ما را روشن مى كند، ولى چون ما درصدد بيان دليل ساده اى هستيم، فقط از خِرَد خوانندگان محترم كمك مى گيريم و مى پرسيم چه بايد كرد؟ بدون ترديد اگر ايده آل را معصومان(عليهم السلام) بدانيم، عقل مى گويد: در عصر غيبت كسى بايد در رأس هرم قدرت باشد كه از هر جهت به امام معصوم شبيه تر است؛ يعنى در دين شناسى، تقوا و صلاحيت براى اجراى احكام و قوانين اسلام، بهترين باشد. وقتى كه جامعه نمى تواند بدون حكومت باشد و ما دسترسى به امام معصوم نداريم، بايد به سراغ كسى برويم كه كمترين فاصله را با او دارد؛ كسى كه شناختش از اسلام، از ديگران بيشتر و عدالت و تقوايش از همه بالاتر و براى اجراى احكام و قوانين اسلام، مناسبترين فرد باشد، اين صفات در ولى فقيه تجلّى مى كند. در امور ديگر نيز روش عموم مردم همين است كه ابتداء نزد بهترين متخصص مى روند ليكن اگر دسترسى به بهترين ممكن نبود، به كسانى رجوع مى كنند كه در تخصص و ويژگيها به فرد ايده آل نزديكتر باشند. ولايت فقيه معنايى جز رجوع به اسلام شناس عادلى كه از ديگران به امام معصوم نزديكتر است، ندارد.