معارف بوک

1 - در چرايى اين كه «دين حق بيش از يكى نيست» بايد گفت: همان گونه كه گذشت دين داراى دو بخش باورها و رفتارهاى متناسب با آنهاست و باورها در حقيقت حكايت از واقعيّاتى دارد كه عالم تكوين را پُر كرده است؛ يعنى، براستى در عالم هستى خدايى يگانه با چنان ويژگى‌ها، انبيايى كه حقيقتاً از سوى آن خدا مأموريّت هدايت بشر را يافته‌اند و عالمى پس از اين جهان، به نام آخرت، وجود دارند و اين امور همگى نتيجه كاوش‌هاى ژرف عقلانى در عالم هستى است كه به تأييد فطرت و كتب آسمانى تحريف ناشده ـ از جمله قرآن كريم ـ نيز رسيده است.
از سوى ديگر خداى متعال كه غرضش از خلقت انسان، به خير و كمال رسيدن بشر است، احكام و تكاليف را به گونه‌اى وضع كرده است كه با انجام هر يك از آنها مصلحتى از مصالح انسان برآورده گردد و گامى در راه كمال انسانى برداشته شود، و به اصطلاح «احكام تابع مصالح و مفاسد واقعيّه هستند» و با تحريف و تغيير اين احكام بطور قطع راه رسيدن به آن مصالح و كمالات نيز بسته مى‌شود، و اين با غرض خداى متعال از خلقت در تضاد خواهد بود.
از اين رو، دين مادام كه برخوردار از اين دو بخش آن هم به دور از هر گونه تحريف باشد، دين حقّ خواهد بود و چون اديان همگى از سوى خدا هستند و عالم را نيز واقعيّاتى يكسان تشكيل مى‌دهد، پس امكان وجود دو دين حقّ در بستر زمان ـ كه در عين حال با هم تنافى در همه يا برخى اجزاء داشته باشند ـ وجود ندارد.