صفحه ٧٥

سوره الحج، آيه 78

وَ جاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ هُوَ اجْتَباكُمْ وَ ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْراهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَ فِي هذا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيداً عَلَيْكُمْ وَ تَكُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ اعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلى  وَ نِعْمَ النَّصِيرُ «78» و در راه خدا جهاد كنيد چنان كه شايسته جهاد (در راه) اوست، او شمارا (بر همه ى امّت ها) برگزيد و در دين (اسلام) هيچ گونه دشوارى بر شما قرار نداد، آيين پدرتان ابراهيم (را پيروى كنيد)، او كه شما را از قبل مسلمان ناميد و در اين (كتاب نيز مطلب چنين است) تا اين پيامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشيد، پس نماز بر پا داريد و زكات بپردازيد و به خدا تمسّك جوييد، كه او مولا و سرپرست شماست، پس چه خوب سرپرستى است و چه خوب ياورى.

نكته ها:
مى دانيم كه گواه بودن، به علم و عدالت نياز دارد و همه ى مردم نه عادلند و نه آگاه كه بتوانند بر ديگران شاهد باشند، بنابراين، مراد از گواه بودن مسلمانان كه در اين آيه عنوان شده است، بعضى از آنان هستند كه هم به اعمال و رفتار مردم علم دارند و هم امين و عادلند و چنين افرادى همان گونه كه در روايات مى خوانيم، اهل بيت پيامبر و امامان معصوم عليهم السلام هستند كه اعمال و رفتار ما بر آنان عرضه مى شود.
خداوند در آغاز اين سوره، از زلزله عظيم قيامت وعذاب شديد الهى ياد كرد و در پايان سوره از جهاد و نماز و زكات سخن گفت و يادآور شد كه او براى همه بندگانش، مولا وسرپرست و ياورى نيكوست، اين نكته به ما مى آموزد كه براى نجات از خطرهاى زلزله ى عظيم قيامت و عذاب شديد الهى، بنده ى او باشيم و به او پناه ببريم كه «فَنِعْمَ الْمَوْلى  وَ نِعْمَ النَّصِيرُ».
نفى «حَرَجٍ» به معناى سخت نبودن احكام الهى نيست، زيرا در همين آيه كه مى فرمايد: