دابّة كيست و چيست؟
در آيه، قرائنى است كه نشان مى دهد اين دابّة موجود بسيار مهمى است، زيرا:
1. در آستانه ى قهر الهى ظاهر مى شود. «إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ» اقتضاى سخنان مهم آن است كه از سرچشمه هاى مهم صادر شود.
2. به نحو استثنايى پيدا مى شود. أَخْرَجْنا ... مِنَ الْأَرْضِ
3. حرف مى زند، «تُكَلِّمُهُمْ» قضاوت مى كند و از آينده مردم خبر مى دهد. أَنَّ النَّاسَ كانُوا ...
4. حرف او همچون صوراسرافيل، آخرين سخن است. «إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ»
5. كلمه ى دابّة، با تنوين، نشانه ى عظمت و بزرگى اين موجود است.
6. آيه ى بعد، مربوط به رجعت است كه اولياى خدا قبل از قيامت زنده مى شوند.
7. آيه نمى گويد: «بآيات الله» بلكه مى گويد: «بِآياتِنا» گويا نشانه هاى او همان نشانه هاى خداوند است.
جمع بندى ميان اين قرائن كه در ظاهر آيه است و روايات متعدّدى كه در تفاسير آمده است، ما را به اين حقيقت مى رساند كه بگوييم: مراد از «دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ»، حضرت علىّ عليه السلام است.
اوست كه لايق است حرف آخر را بگويد وبر پيشانى بعضى، مهر عدم ايمان بزند واز آينده شوم گمراهان خبر دهد.
دو سؤال:
1. آيا كلمه ى دابّه، مخصوص جنبنده هاى غير انسانى نيست؟
پاسخ: خير، در قرآن بارها كلمه ى دابّه به كار رفته كه شامل انسان نيز مى شود، نظير «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها» «1»
2. آيا اطلاق كلمه ى جنبنده بر حضرت على عليه السلام توهين به آن حضرت نيست؟
پاسخ: هرگز؛ همان گونه كه اطلاق كلمه ى «بشر» بر پيامبر توهين نيست، و اطلاق كلمات «شى ء، عالم، نور و وجود» بر خداوند جايز است، لكن فرق است ميان علم، نور و وجود