صفحه ٢٧٧

سوره الفرقان، آيه 62

وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرادَ أَنْ يَذَّكَّرَ أَوْ أَرادَ شُكُوراً «62»
و اوست كه شب و روز را براى هر كس كه بخواهد عبرت گيرد يا بخواهد سپاسگزارى نمايد، جانشين يكديگر قرار داد.

نكته ها:
كلمه ى «خِلْفَةً» به معناى جايگزينى دو چيز به جاى يكديگر است. «1»
امام صادق عليه السلام فرمود: هر چه از نمازهاى نافله ى شب از تو فوت شد، مى توانى در روز جبران كنى. سپس اين آيه را تلاوت فرمود: وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ ... «2»
درس توحيد گرفتن از نظام حاكم بر هستى، به اراده ما بستگى دارد. چه بسيارند كسانى كه عمر خود را به تحقيق درباره پديده اى سپرى مى كنند، ولى چون اراده عبرت گرفتن ندارند، درسى از آن نمى گيرند. اين گونه افراد به آئينه فروشى مى مانند كه همواره در آئينه نگاه مى كند، ولى لباس خود را مرتّب نمى كند، در حالى كه ممكن است عابرى تنها با يك نگاهِ با توجّه، كجى يقه اش را صاف كند. پس تنها نگاه كافى نيست، اراده ى اصلاح نيز لازم است.
با اين سخن، پاسخ اين پرسش كه چرا بعضى دانشمندان علوم طبيعى با آنكه عمرى را در كنكاش در طبيعت گذرانده اند، خداشناس نيستند نيز مشخص شد، چون آنان به قصد شناخت خالق اقدامى نكرده اند. همچون نجّارى كه نردبان هاى زيادى ساخته، امّا خودش اراده ى بالا رفتن از آن را نداشته است.
پيام ها:
1- اراده و خواست انسان، زمينه ى رشد اوست. «لِمَنْ أَرادَ أَنْ يَذَّكَّرَ»
2- انسان موجودى داراى اختيار است. «لِمَنْ أَرادَ» 
3- انسان، داراى فطرتى است كه با تذكّر بيدار مى شود. «يَذَّكَّرَ» (تذكّر در جايى