صفحه ٣٣٥

دعا كنند، براى قيامت انسان مفيد هستند، پس رابطه ى آيه ى «لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ» با اين روايات چيست؟
پاسخ: مراد اين آيه، مال و فرزندى است كه در خط الهى قرار نگيرند.
بنابراين دنيا مانند كليدى است كه با حركتى درب را قفل و با حركت ديگرى درب را باز مى كند. مال حلال در دست افراد صالح، سبب قرب ودر دست ناهلان سبب گناه مى شود.

         مال را كز بهر دين باشى حَمول             نعم مالٌ صالحٌ گفت آن رسول 
             چيست دنيا از خدا غافل شدن             نى قُماش ونقره وفرزند و زن 
             آب در كشتى هلاك كشتى است             آب در بيرون كشتى، پشتى است «1»

پيام ها:
1- محبّت و دعا درباره ى بستگان، همراه با نهى از منكر و انتقاد از اشتباهات آنان باشد. قالَ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ ما تَعْبُدُونَ ... وَ اغْفِرْ لِأَبِي 
2- بند و بست هاى دنيوى در قيامت بى اثر است و جز قلب پاك، هيچ چيز كارايى ندارد. خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ ... بِقَلْبٍ سَلِيمٍ 
3- بيم و اميد بايد در كنار هم باشند. «أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي- لا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ»
4- انسان در هر مرحله اى كه باشد نبايد از قيامت غافل باشد. لا تُخْزِنِي ...
5- در قيامت، ديگران نيز از عيوب ما آگاه مى شوند. «لا تُخْزِنِي» زيرا رسوايى در جايى است كه ديگران از خصوصيّات رفتار و افكار ما آگاه شوند.
6- خوارى ورسوايى، از سخت ترين حالات در قيامت است. «لا تُخْزِنِي» حضرت ابراهيم از ميان همه ى مشكلات روز قيامت، رسوا نشدن را مطرح مى كند.
7- در قيامت، تحقير و خوارى و خزيان، بدتر از عذاب دوزخ است. «لا تُخْزِنِي» در جاى ديگر مى خوانيم: «إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ» «2»
8- آنچه در دنيا ارزش است، در آخرت بى ارزش مى شود. «لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ»