صفحه ١٥٤

در قرآن كريم، كلمه ى «لَوْ لا» در موارد متعدّدى براى انتقاد و توبيخ به كار رفته است كه در اين جا چند مورد را ذكر مى كنيم:
1- «لَوْ لا يَنْهاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ» «1» چرا علما نهى از منكر نمى كنند؟
2- «لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ» «2» چرا هر شنيده اى را مى پذيريد؟
3- «لَوْ لا جاؤُ عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ» «3» چرا براى سخن نارواى خود چهار شاهد نمى آورند؟
4- «لَوْ لا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ» «4» چرا از خدا آمرزش نمى خواهيد؟
5- «فَلَوْ لا إِذْ جاءَهُمْ بَأْسُنا تَضَرَّعُوا» «5» چرا زمانى كه عذاب ما به آنان رسيد، تضرّع نكردند؟
6- «فَلَوْ لا تَشْكُرُونَ» «6» چرا شكرگزار نيستيد؟
7- «فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ» «7» چرا تصديق نمى كنيد؟
8- «فَلَوْ لا تَذَكَّرُونَ» «8» چرا عبرت نمى گيريد؟
9- «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ» «9» چرا از هر فرقه اى دسته اى كوچ نمى كنند تا در دين آگاهى پيدا كنند؟
پيام ها:
1- دامن زدن به شايعه و پخش آن، ممنوع است. ( «لَوْ لا» نشانه توبيخ از سوءظن و پخش شايعات است) 2- در جامعه ى اسلامى بايد روحيه ى حسن ظن حاكم باشد. «ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً» (حسن ظن، يكى از آثار ايمان است).
3- مؤمنان در برابر آبروى يك «فرد» مسئول هستند. «الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ»
4- بنى آدم اعضاى يكديگرند. تهمت به هر عضوى از جامعه ى اسلامى، همانند تهمت به ديگر اعضاست. «بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً»