صفحه ٤٢٠

صالحان با صالحان، و بدكاران با بدكاران، اصحاب اليمين با اصحاب اليمين، و اصحاب الشّمال با اصحاب الشّمال، بر خلاف اين دنيا كه همه با هم آميخته اند، گاه همسايه مؤمن، مشرك است، و گاه همسر صالح، ناصالح ولى در قيامت كه يوم الفصل و روز جدائيهاست اين صفوف كاملا از هم جدا مى شوند.
 (آيه 8)- سپس به سراغ يكى ديگر از حوادث رستاخيز رفته، مى افزايد:
 «و در آن هنگام كه از دختران زنده به گور شده سؤال شود:» (وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ).
 (آيه 9)- «به كدامين گناه كشته شدند»؟! (بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ).
يكى از دردناك ترين و وحشيانه ترين پديده هاى عصر جاهليت عرب پديده زنده به گور كردن دختران است كه در قرآن مجيد مكرر به آن اشاره شده، با نهايت تأسف اين مسأله به اشكال ديگرى در جاهليت قرون اخير نيز خودنمايى مى كند.
در بعضى از روايات در تفسير اين آيه توسعه داده شده، تا آنجا كه شامل هرگونه قطع رحم، و يا قطع مودت اهل بيت عليهم السّلام مى شود.
در حديثى از امام باقر عليه السّلام مى خوانيم هنگامى كه از تفسير اين آيه سؤال شد فرمود: «من قتل فى مودّتنا؛ منظور كسانى است كه در طريق محبت و دوستى ما كشته مى شوند».
البته ظاهر آيه همان است كه گفتيم، ولى ملاك و مفهوم آن قابل چنين توسعه اى مى باشد.
 (آيه 10)- آن روز معلوم شود كه در چه كاريم همه؟ به دنبال بحثى كه در آيات گذشته در مورد مرحله اول رستاخيز آمده بود، در اينجا به مرحله دوم آن يعنى، بروز و ظهور عالم ديگر و حسابرسى اعمال اشاره كرده، مى فرمايد: «و در آن هنگام كه نامه هاى اعمال گشوده شود» (وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ).
گشوده شدن نامه هاى اعمال در قيامت هم در برابر چشم صاحبان آنهاست، تا بخوانند و خودشان به حساب خود برسند، همان گونه كه در سوره اسراء آيه 14 آمده است و هم در برابر چشم ديگران، كه خود تشويقى است براى نيكوكاران و مجازات و رنجى است براى بدكاران.