صفحه ٣٩٩

اين آيه به خوبى نشان مى دهد كه عبرت گرفتن از اين ماجراها تنها براى كسانى ميسّر است كه بهره اى از خوف و خشيت و احساس مسؤوليت به دل راه داده اند و يا به تعبير ديگر داراى چشمى عبرت بينند.
اى خوشا چشمى كه عبرت بين بود عبرت از نيك و بدش آيين بود
 (آيه 27)- آفرينش شما مشكلتر است يا آسمانها؟ (دليل ديگرى بر معاد) به دنبال نقل سرگذشت موسى و فرعون به عنوان يك درس عبرت براى همه طغيانگران و تكذيب كنندگان بار ديگر به مسأله معاد و رستاخيز بر مى گردد.
نخست منكران معاد را مخاطب ساخته، و ضمن يك استفهام توبيخى مى فرمايد: «آيا آفرينش شما (و بازگشت به زندگى پس از مرگ) مشكلتر است يا آفرينش آسمان كه خداوند آن را بنا نهاده است» (أَ أَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمِ السَّماءُ بَناها).
اين سخن در حقيقت پاسخى است به گفتار آنها كه در آيات پيشين گذشت كه مى گفتند: «أَ إِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحافِرَةِ؛ آيا ما به حالت اول بازمى گرديم».
اين آيه مى گويد: هر انسانى در هر مرحله اى از درك و شعور باشد مى داند كه آفرينش اين آسمان بلند، اين همه كرات عظيم و كهكشانهاى بى انتها قابل مقايسه با آفرينش انسان نيست كسى كه اين قدرت را داشته چگونه از بازگرداندن شما به حيات عاجز است؟!
 (آيه 28)- سپس به شرح بيشتر در باره اين آفرينش بزرگ پرداخته، مى افزايد: «سقف آسمان را برافراشت و آن را منظم ساخت» (رَفَعَ سَمْكَها فَسَوَّاها).
احتمال دارد كه آيه هم اشاره به ارتفاع آسمان و فاصله بسيار زياد و سرسام آور كرات آسمانى از ما بوده باشد و هم اشاره به سقف محفوظ و قشر عظيم هواى اطراف زمين.
 (آيه 29)- سپس به يكى از مهمترين نظامات اين عالم بزرگ يعنى نظام نور و ظلمت اشاره كرده، مى فرمايد: «و شبش را تاريك و روزش را آشكار نمود» (وَ أَغْطَشَ لَيْلَها وَ أَخْرَجَ ضُحاها).