معارف بوک

(آيه 17)- سر انجام روز موعود فرا مى رسد در آيات قبل اشاراتى به دلايل مختلف معاد آمده بود، در اين آيه به عنوان يك نتيجه گيرى، مى فرمايد: «روز جدائى (روز رستاخيز) ميعاد همگان است» (إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كانَ مِيقاتاً).
تعبير به «يوم الفصل» تعبير بسيار پرمعنائى است كه بيانگر جدائيها در آن روز عظيم است:
جدائى حق از باطل.
جدائى صفوف مؤمنان صالح از مجرمان بدكار.
جدائى پدر و مادر از فرزند، و برادر از برادر.
 (آيه 18)- سپس به شرح بعضى از ويژگيها و حوادث آن روز بزرگ پرداخته، مى گويد: «روزى كه در صور دميده مى شود، و شما فوج فوج به (محشر) مى آييد» (يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً).
از آيات قرآن به خوبى استفاده مى شود كه دو حادثه عظيم به عنوان «نفخ صور» واقع مى شود، در حادثه اول نظام جهان هستى به هم مى ريزد، و تمام اهل زمين و همه كسانى كه در آسمانها هستند مى ميرند، و در حادثه دوم، جهان نوسازى مى شود، و مردگان به حيات جديد باز مى گردند و رستاخيز بزرگ انجام مى گيرد.
و اين آيه اشاره به نفخ دوم است.
 (آيه 19)- و به دنبال آن مى افزايد: «و آسمان گشوده مى شود، و به صورت درهاى متعددى در مى آيد» (وَ فُتِحَتِ السَّماءُ فَكانَتْ أَبْواباً).
ممكن است منظور از اين «درها» و گشوده شدن آنها اين باشد كه: درهاى عالم «غيب» به عالم «شهود» گشوده مى شود، حجابها كنار مى رود، و عالم فرشتگان به عالم انسان راه مى يابد.
 (آيه 20)- و بالاخره در اين آيه وضع كوهها را در قيامت، منعكس كرده، مى فرمايد: «و كوهها به حركت در مى آيد و به صورت سرابى مى شود»! (وَ سُيِّرَتِ الْجِبالُ فَكانَتْ سَراباً).