صفحه ٣٣٣

(آيه 35)- بعد از بيان اين سوگندها، به چيزى مى پردازد كه سوگند به خاطر آن ياد شده، مى فرمايد: «آن (حوادث هولناك قيامت) از مسائل مهم است» (إِنَّها لَإِحْدَى الْكُبَرِ).
 (آيه 36)- سپس اضافه مى كند: هدف از آفرينش دوزخ هرگز انتقامجوئى نيست، بلكه «هشدار و انذارى است براى انسانها» (نَذِيراً لِلْبَشَرِ).
 (آيه 37)- و سر انجام براى تأكيد بيشتر مى افزايد؛ اين انذار مخصوص گروه معينى نيست بلكه: براى همه افراد بشر است «براى كسانى از شما كه مى خواهند پيش افتند يا عقب بمانند» [- به سوى هدايت و نيكى پيش روند يا نروند]! (لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَتَقَدَّمَ أَوْ يَتَأَخَّرَ).
 (آيه 38)- شما چرا اهل دوزخ شديد؟ در ادامه بحثى كه در باره دوزخ و دوزخيان در آيات قبل آمد، در اينجا مى افزايد: «هر كس در گرو اعمال خويش است» (كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ).
گوئى تمام وجود انسان در گرو انجام وظائف و تكاليف اوست، هنگامى كه آن را انجام مى دهد آزاد مى گردد و گر نه در قيد اسارت باقى خواهد ماند.
 (آيه 39)- و بلافاصله مى فرمايد: «مگر اصحاب يمين» (إِلَّا أَصْحابَ الْيَمِينِ). كه نامه اعمالشان را به نشانه ايمان و تقوايشان به دست راستشان مى دهند! آنها در پرتو ايمان و عمل صالح، غل و زنجيرهاى اسارت را شكسته اند، و بى حساب وارد بهشت مى شوند.
 «اصحاب اليمين» كسانى هستند كه داراى ايمان و عمل صالحند، و اگر گناهان مختصرى داشته باشند تحت الشعاع حسنات آنهاست، و به حكم «إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ» «1» اعمال نيكشان اعمال بد را مى پوشاند، يا بدون حساب وارد بهشت مى شوند و يا اگر حسابى داشته باشند سهل و ساده و آسان است، همان گونه كه در آيه 7 سوره انشقاق آمده است: «اما كسى كه نامه اعمالش