صفحه ٤٦٤

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند بخشنده بخشايشگر

 (آيه 1)- اين سوره نيز همچون بسيارى ديگر از سوره هاى جزء آخر قرآن، با سوگندهاى زيبا و انديشه برانگيزى آغاز مى شود، مى فرمايد: «سوگند به آسمان و كوبنده شب»! (وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ).
 (آيه 2)- «و تو نمى دانى كوبنده شب چيست»؟! (وَ ما أَدْراكَ مَا الطَّارِقُ).
 (آيه 3)- «همان ستاره درخشان و شكافنده تاريكيهاست» (النَّجْمُ الثَّاقِبُ).
قرآن خودش در اينجا «طارق» را تفسير كرده، مى گويد: «اين مسافر شبانه، همان ستاره درخشانى است كه بر آسمان ظاهر مى شود و بقدرى بلند است كه گوئى مى خواهد سقف آسمان را سوراخ كند، و نورش به قدرى خيره كننده است كه تاريكيها را مى شكافد و به درون چشم آدمى نفوذ مى كند.
منظور از «نجم ثاقب» ستارگان درخشانى است كه نور آنها پرده هاى ظلمت را مى شكافد و در چشم آدمى نفوذ مى كند همانند ستاره «زحل» كه در فارسى به آن «كيوان» مى گويند.
 (آيه 4)- اكنون ببينيم اين سوگندها براى چيست؟ در اين آيه مى فرمايد:
 «مسلما هر كس مراقب و محافظى دارد» (إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْها حافِظٌ).
كه اعمال او را ثبت و ضبط و حفظ مى كند، و براى حساب و جزا نگهدارى مى نمايد.
به اين ترتيب شما هرگز تنها نيستيد، و هر كه باشيد، و هر كجا باشيد، تحت مراقبت فرشتگان الهى و مأموران پروردگار خواهيد بود، اين مطلبى است كه توجه به آن در اصلاح و تربيت انسان فوق العاده مؤثر است.
 (آيه 5)- اى انسان! بنگر از چه چيز آفريده شده اى؟
در اين آيه به عنوان يك استدلال بر مسأله معاد در برابر كسانى كه آن را غير