معارف بوک

(آيه 11)- سپس مى افزايد: «و در آن هنگام كه پرده از روى آسمان برگرفته شود» (وَ إِذَا السَّماءُ كُشِطَتْ). اين پرده هايى كه در اين دنيا بر جهان ماده و عالم بالا افكنده شده، و مانع از آن است كه مردم فرشتگان يا بهشت و دوزخ را كه درون اين جهان است ببينند كنار مى رود، و انسانها حقايق عالم هستى را مى بينند.
مطابق آيه 49 سوره توبه جهنم هم امروز موجود است، ولى پرده ها و حجابهاى عالم دنيا مانع از مشاهده آن است، همان گونه كه مطابق بسيارى از آيات قرآن بهشت نيز هم اكنون آماده براى پرهيزكاران است.
به هر حال آيه فوق ناظر به حوادث مرحله دوم رستاخيز، يعنى مرحله بازگشت انسانها به زندگى و حيات نوين است.
 (آيه 12)- و لذا در اين آيه مى افزايد: «و در آن هنگام كه دوزخ شعله ور گردد» (وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ).
 (آيه 13)- و در اين آيه مى فرمايد: «و در آن زمان كه بهشت (به پرهيزكاران) نزديك شود» (وَ إِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ).
همين معنى در آيه 90 سوره «شعرا» نيز آمده است با اين تفاوت كه در اينجا تصريح به نام «متقين» نشده و در آنجا تصريح شده است.
 (آيه 14)- و بالاخره در اين آيه، كه در حقيقت مكمل تمام آيات گذشته و جزايى براى جمله هاى شرطيه اى است كه در دوازده آيه قبل آمده، مى فرمايد: آرى در آن هنگام «هر كس مى داند چه چيزى را آماده كرده است»! (عَلِمَتْ نَفْسٌ ما أَحْضَرَتْ).
اين تعبير به خوبى نشان مى دهد كه همه اعمال انسانها در آنجا حاضر مى شود، و علم و آگاهى آدمى نسبت به آنها علمى توأم با شهود و مشاهده خواهد بود.
اين حقيقت در آخرين آيات سوره زلزال نيز آمده است؛ آنجا كه مى فرمايد:
 «هر كس به اندازه ذرّه اى كار نيك كرده باشد آن را مى بيند، و هر كس به اندازه ذرّه اى كار بد كرده باشد آن را مى بيند».
 (آيه 15)- به دنبال آيات گذشته كه سخن از معاد و مقدمات رستاخيز و بخشى از حوادث آن روز بزرگ مى گفت، در اينجا به بحث از حقانيت قرآن و صدق