صفحه ٤١٩

(آيه 4)- سپس مى افزايد: «و در آن هنگام كه با ارزشترين اموال به دست فراموشى سپرده شود» (وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ).
 «عشار» جمع «عشراء» در اصل به معنى شتر ماده باردارى است كه ده ماه بر حمل او گذشته، و در آستانه آوردن بچه است يعنى چيزى نمى گذرد كه شتر ديگرى از او متولد مى شود، و شير فراوان در پستان او ظاهر مى گردد.
در آن روز كه اين آيات نازل گشت چنين شترى با ارزشترين اموال عرب محسوب مى شد.
منظور اين است شدت هول و وحشت آن روز به قدرى است كه هر انسانى نفيسترين اموال خويش را فراموش مى كند.
 (آيه 5)- در اين آيه مى افزايد: «و در آن هنگام كه وحوش جمع شوند» (وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ).
همان حيواناتى كه در حال عادى از هم دور بودند، و از يكديگر مى ترسيدند و فرار مى كردند، ولى شدت وحشت حوادث هولناك آستانه قيامت آن چنان است كه اينها را گرد هم جمع مى كند، و همه چيز را فراموش مى كنند، گوئى مى خواهند با اين اجتماعشان از شدت ترس و وحشت خود بكاهند.
و به تعبير ديگر: وقتى آن صحنه هاى هولناك خصائص ويژه حيوانات وحشى را از آنها مى گيرد با انسانها چه مى كند!
 (آيه 6)- سپس مى افزايد: «و در آن هنگام كه درياها برافروخته شوند»! (وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ).
مى دانيم آب از دو ماده «اكسيژن» و «هيدروژن» تركيب يافته كه هر دو سخت قابل اشتعال است، بعيد نيست كه در آستانه قيامت آب درياها چنان تحت فشار قرار گيرد كه تجزيه شوند و تبديل به يكپارچه آتش گردند.
 (آيه 7)- بعد از ذكر شش تحول عظيم كه از مقدّمات رستاخيز است به نخستين طليعه آن روز بزرگ اشاره كرده، مى فرمايد: «و در آن هنگام كه هر كس با همسان خود قرين گردد» (وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ).