معارف بوک

ديوان سبب زندانى شدن آنها در جهنّم است، يا خود اين ديوان در قعر جهنّم جاى دارد، به عكس كتاب ابرار و نيكان كه در «اعلى عليين» بهشت است.
2- تفسير دوم اين است كه «سجين» به همان معنى مشهور و معروف يعنى؛ «دوزخ» است كه زندان عظيمى است براى همه بدكاران، و يا محل سختى از دوزخ مى باشد، و منظور از «كتاب فجار» همان سرنوشتى است كه براى آنها رقم زده شده.
بنابر اين، معنى آيه چنين است: «سرنوشت مقرّر و مسلم بدكاران در جهنم است».
جمع ميان اين دو تفسير نيز مانعى ندارد، چرا كه سجّين در تفسير اول به معنى ديوان كل اعمال بدكاران است، و در تفسير دوم به معنى دوزخ يا قعر زمين و معلوم است كه اينها علت و معلول يكديگرند، يعنى؛ هنگامى كه نامه عمل انسان در ديوان كل اعمال بدكاران قرار گرفت همان سبب مى شود كه او را به پست ترين مقام و قعر دوزخ بكشاند.
 (آيه 10)- در اين آيه، با يك جمله تكان دهنده به عاقبت شوم منكران معاد اشاره كرده، مى فرمايد: «واى در آن روز بر تكذيب كنندگان» (وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ).
تكذيبى كه سر چشمه انواع گناهان و از جمله كم فروشى و ظلم است.
 (آيه 11)- در آيه قبل اشاره كوتاهى به سرنوشت شوم مكذبان شده بود، در اينجا به معرفى آنان پرداخته، مى گويد: «همانها كه روز جزا را انكار مى كنند» (الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ).
 (آيه 12)- و بعد مى افزايد: «تنها كسانى آن را تكذيب مى كنند كه متجاوز و گنهكارند» (وَ ما يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ).
يعنى؛ ريشه انكار قيامت، منطق و استدلال نيست، بلكه افرادى كه مى خواهند پيوسته به تجاوزها ادامه دهند و در گناه غوطه ور باشند منكر قيامت مى شوند.
 (آيه 13)- در اين آيه به سومين وصف منكران قيامت اشاره كرده، مى افزايد:
 « (همان كس كه) وقتى آيات ما بر او خوانده مى شود مى گويد: اين افسانه هاى پيشينيان است» (إِذا تُتْلى  عَلَيْهِ آياتُنا قالَ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ).
آنها علاوه بر اين كه تجاوزگر (معتد) و گنهكار (اثيم) هستند آيات الهى را نيز