از آنچه در بالا ذکر شد ( با در نظر گرفتن توضیحاتى که در هر قسمت مى توان داد ) بخوبى روشن مى شود که انسان اگر حقیقتاً مقید به صدق و راستى باشد ناچار است بیشتر گناهان را ترک کند زیرا هرکدام بنحوى از انحاء از دروغ مایه مى گیرد و بدون آن رونقى ندارند، چه اینکه دروغ کلید آنهاست و راه وصول به آنها و شخص راستگو خواه ناخواه باید از گناه فاصله بگیرد.
دروغ با ایمان سازگار نیست
از احادیث مختلفى برمى آید که دروغ با ایمان سازگار نیست و دروغگویى نشانه یک نوع بى ایمانى است.
این احادیث همه از قرآن مجید الهام مى گیرد آنجا که مى فرماید:
( اِنَّما یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیاتِ اللهِ وَاُولئِکَ هُمُ الْکاذِبُونَ )(54)
تنها کسانى دروغ مى بندند که به آیات خدا ایمان ندارند; ( آرى ) دروغگویان واقعى آنها هستند.
ممکن است مراد از « یفتری الکذب » تعمد در کذب بوده باشد.
و اینک قسمتى از اخبار:
1 ـ « سُئِلَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم): یَکُونُ الْمُؤْمِنُ جَباناً ؟ قالَ: نَعَمْ. قِیلَ: وَیَکُونُ بَخِیلا ؟ قالَ: نَعَمْ. قِیلَ: وَیَکُونُ کَذّاباً ؟ قالَ: لا »(55)