صفحه ٢٥٥

را بخوبى دریافت و در تجربیات گذشته خود تجدید نظر نمود و آنها را مجدداً تشکیل داد، به منظور اینکه معنى و مفهوم وسیعترى از آنها دریابد و او را براى هدایت تجربیات آینده آماده سازد این عمل یک عمل تربیتى خواهد بود و نتیجه آن این است که مثلا براى روشن کردن یک چراغ فوراً سراغ کلید آن مى رود بدون اینکه در بیراهه ها سرگردان شود.

    قرآن و تربیت
 کلمه تربیت در اصل لغت به معنى بالا بردن و نموّ دادن، از ماده « ربو » به معنى علوّ پیدا کردن مى باشد، و به نظر مى رسد که استعمال این کلمه در معنى مورد نظر زیاد قدیمى نباشد و لذا در قرآن کلمه تربیت براى تفهیم این معنى به کار نرفته است ولى به جاى آن تعبیرات دیگرى مانند « تزکیه » و « اخراج از ظلمت به نور » دیده مى شود.
   مثلا دو آیه زیر در واقع یکى اشاره به « تربیت تکوینى » و دیگرى اشاره به « تربیت تشریعى » است:

1 ـ ( هُوَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْکُمْ وَمَلائِکَتُهُ لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ اِلَى النُّورِ )(187)
او کسى است است که بر شما درود و رحمت مى فرستد و فرشتگان او ( نیز ) براى شما تقاضاى رحمت مى کنند تا شما را از ظلمات ( جهل و شرک و گناه ) به سوى نور ( ایمان و علم و تقوا ) رهنمون گردد.