اثرات سوء غیبت از نظر فردى:
اما از نظر فردى، غیبت یک ظلم و تجاوز آشکار به حقوق دیگران محسوب مى گردد و تمام نقائص اخلاقى و انسانى که در یک فرد بر اثر ظلم به دیگرى پیدا مى شود بر اثر غیبت وجود خواهد یافت، بعلاوه چون غیبت از یک سلسله انگیزه هاى زشت اخلاقى سرچشمه مى گیرد، تکرار آن موجب تقویت و تحکیم آن صفات مذموم در انسان مى گردد.
به این ترتیب غیبت هم فرد را از نظر ارزشهاى انسانى تنزل مى دهد و هم پایه هاى اجتماعى را سست و متزلزل مى سازد; و در روایات گذشته و آیه شریفه اشارات زنده اى به این حقایق دیده مى شود.
حدود و کیفیات غیبت
1 ـ انواع غیبت
گرچه در بدو امر چنین به نظر مى رسد که غیبت همان ذکر عیوب پنهانى دیگران با زبان است، ولى با در نظر گرفتن ملاک اصلى آن روشن مى شود که مفهوم غیبت از نظر علم اخلاق یک مفهوم عام و وسیع است که شامل ابراز این معنى با هر وسیله، اعم از گفتن، نوشتن، اشاره و یا تقلید درآوردن مى گردد.
چنانکه در حدیثى نقل شده: زنى به خدمت پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) آمد هنگامى که برخاست و رفت، عایشه با دست خود اشاره به کوتاهىِ قد او