صفحه ٩٨

   دانشمند معروف « راغب » در کتاب « مفردات » خود چند معنى براى « صدّیق » نقل کرده است که همه گواه این حقیقت است:
   الف ـ کسى که زیاد راست مى گوید.
   ب ـ کسى که هرگز دروغ نمى گوید.
   ج ـ کسى که در سخن و عقیده راستگوست و عملش گواه صدق اوست.
   3 ـ کوشش براى تقویت پایه هاى ایمان به خدا در دل مبتلایان و توجه دادن آنها به این حقیقت که قدرت خدا مافوق تمام قدرتهاست و قادر بر حل تمام مشکلاتى است که افراد ضعیف الایمان بخاطر آن به دروغ پناه مى برند.
   « راستگویان » تکیه گاهشان در برابر حوادث گوناگون، خداست; و افراد دروغگو در این موارد تنها هستند.
   4 ـ باید انگیزه هاى دروغ و ریشه هاى این انحراف اخلاقى از قبیل طمع، ترس، خودخواهى، حب و بغضهاى افراطى و امثال آن را در افراد خشکانید تا این رذیله خطرناک زمینه مساعد براى نشو و نماى خود در وجود انسان پیدا نکند.
   5 ـ باید محیطهاى تربیتى و معاشرتى مبتلایان را از وجود افراد دروغگو پاک کرد تا تدریجاً طبق اصل « محاکات » و تأثیرپذیرى، محیط وجود آنها از این رذیله پاک گردد.
   این موضوع بقدرى مهم است که در دستورهاى تربیتى اسلام از على (علیه السلام) نقل شده که فرمود:

« لا یَصْلُحُ الْکَذِبُ جِدٌّ وَلا هَزْلٌ وَلا اَنْ یَعِدَ اَحَدُکُمْ صَبِیَّهُ ثُمَّ لا یَفِی