صفحه ٦٥

باشد، پیش از خوردن هر نوع غذا و زندگى در هر محیط باید در امورى که ممکن است سرچشمه بیماریهاى گوناگون گردد دقت کند. گاهى انسان مجبور است براى پیشگیرى از بیماریها تزریق واکسن کند. گاهى باید رژیمهاى خاصى از نظر غذا و غیره را بپذیرد و گاه و بى گاه خود را براى معاینات دقیق طبى در اختیار پزشکان حاذق بگذارد و پس از ابتلاى به بیمارى و درمان آن تا مدتى باید براى جبران نقاهت و رفع آثار سوء آن، به تقویت بنیه خویش بپردازد.
   براى مبارزه با انحرافات اخلاقى و کسب سلامت روح نیز رعایت تمام این امور لازم است. بطور کلى انسانى که علاقه مند به تحصیل ملکات فاضله اخلاقى است باید جهات زیر را در نظر بگیرد:
   1 ـ باید همیشه مراقب حال خود باشد و بداند قبل از او، در همه حال، خدا ناظر و مراقب اوست، قرآن مجید مى فرماید ( أَفَمَنْ هُوَ قائِمٌ عَلى کُلِّ نَفْس بِما کَسَبَتْ )(31)، از این آیه استفاده مى شود که خداوند مانند کسى که بالاى سر انسان ایستاده باشد نگهبان و مراقب اوست.
   و نیز مى فرماید:

( اِنَّ اللهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقِیباً )(32)
خداوند مراقب ( اعمال ) شماست.

   و در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) نقل شده: