صفحه ٦١

و انزوا، سوءظن به مردم است و در حقیقت این از آثار « عجب » مى باشد که دامنگیر این گونه افراد مى شود، زیرا انسان پس از ابتلا به « خودبینى شدید » و اعتقاد افراطى به خویش و عدم مشاهده واکنش مناسب از مردم ( تقدیر و قدردانى به اندازه اى که این افراد انتظار دارند ) کم کم این فکر در آنها پیدا مى شود که مردم در قضاوت خود گرفتار اشتباه، سوء نیت، سوء تشخیص، غرضورزى و بى اعتنایى به ارزشها مى باشند و چنین مردم حق نشناس و مغرض و بى اعتنا به فضائل، مردمى فاسد و گمراه و منحرف هستند و شایسته هیچ گونه معاشرت و آمیزش نمى باشند.
به این ترتیب گوشه گیرى خود عاملى براى تشدید گوشه گیرى و تقویت این روحیه و فاصله گرفتن بیشتر از مردم مى گردد.
5 ـ کج خلقى و عصبانیت: افراد گوشه گیر، کج خلق و عصبانى بار مى آیند و تحمل آنها در مقابل برخوردهاى ناراحت کننده با مردم بسیار کم است; ممکن است با مشاهده مختصر ناملایمى یا با شنیدن جمله اى که موافق میل آنها نباشد، ناراحت شوند و به اصطلاح از کوره در رفته و عکس العملهاى خشونت آمیزى نشان دهند ـ  البته این حکم عمومیت ندارد ولى در بسیارى از موارد دیده مى شود.
   اما در مقابل; افراد معاشرتى غالباً ملایم و خوش خلق هستند و کمتر عصبانى مى شوند.
   دلیل این موضوع نیز روشن است; حوصله و تحمل معمولا بر اثر ممارست و مواجه شدن با ناملایمات و عادت کردن روح با آنها پیدا مى شود، و چون زندگى اجتماعى طبعاً آمیخته با برخوردهاى ناراحت