صفحه ٢٦٣

تاسوعا و عاشوراي آن سال نيز حاکي از روح حماسي و حسيني در ميان انقلابيون بود. آيت‌الله طالقاني اعلام کرد که در روز تاسوعا با وجود تمام خطرات، در راهپيمايي شرکت خواهد کرد و به دنبال اين اعلام، مردم نيز از سوي گروه‌ها و جمعيت‌هاي مختلف، به اين راهپيمايي دعوت شدند. در نتيجه، رژيم ناچار شد اجازهٔ راهپيمايي را به آنان بدهد، در اين روز و نيز در روز عاشورا تظاهرات‌هاي ميليوني برگزار گرديد و اين امر حاکي از آن بود که در ايران زمينهٔ يک انقلاب، کاملاً فراهم است.(133)
برخي بر اين اعتقادند که ملّت ايران، بيش از هر چيز در آن زمان، نگران آزادي، آسايش و رفاه خود بود و به‌همين خاطر به دليل محدوديت‌هاي رژيم شاه در اين جهات، مردم به قيام عليه رژيم دست زدند تا از آن جوّ اختناق به درآيند. با توجّه به اين‌که بسياري از وقايع انقلاب اسلامي پيوند با آموزه‌هاي ديني مردم داشته است، آيا شما اين استدلال آنان را مي‌پذيريد و قيام مردم ايران را صِرفاً قيامي ملّي مي‌دانيد يا اين‌که انگيزه‌هاي ديني را محرّک قوي‌تري در اين زمينه مي‌دانيد؟ در اين زمينه با دوستان خود گفت‌وگو کنيد.

9. فرار شاه به خارج
گسترش اعتراضات خياباني و خارج شدن کنترل کشور از اختيار مأموران رژيم، شاه را وادار ساخت تا در 26 دي ماه امور کشور را به شاپور بختيار واگذار کند و خود به نام معالجه و رفع خستگي راهي مصر گردد، غافل از اين‌که اين سفر بازگشتي به دنبال ندارد و پيروزي انقلاب اسلامي را تسريع مي‌بخشد. فرار شاه از ايران موجي از شادي در ميان مردم ايجاد کرد و اميد انقلابيون به پيروزي انقلاب اسلامي را افزايش داد.