معارف بوک

4. ملاك پيشرفت در انقلاب اسلامي
از آن‌جا كه مهم‌ترين دستاوردهاي انقلاب اسلامي، فرهنگي بوده است، براي بررسي پيشرفت انقلاب اسلامي بايد بيش از هر چيز عوامل فرهنگي و فكري را مورد توجه قرار داد. بنابراين براي بررسي و ارزيابي ميزان رشد انقلاب اسلامي، نمي‎توان به گسترش فعاليت‌هاي اقتصادي استناد كرد. صنعت بسياري از نقاط جهان پيشرفت كرده است؛ ليكن اين امر ارتباطي با مسلمان بودن يا نبودن آنها نداشته است، بلكه شرايط و انگيزه‎هاي خاصي باعث اين رشد شده است. در كشور ما نيز اگر در صنعت، پيشرفتي مشاهده شود، نمي‎توان آن را صد در صد به پاي انقلاب گذاشت. عكس اين مطلب نيز صادق است و مشكلات اقتصادي را نبايد به گردن انقلاب انداخت، زيرا بسياري از كشورهاي غير مسلمان نيز به اين آفت‌ها مبتلا شده‎اند.
بنابراين، در صورتي‌كه آمار نشان از آن داشته باشد كه درصدِ افكار متمايل به اسلام افزايش يافته است، مي‎توان ادعا كرد كه انقلاب پيشرفت كرده است، وگرنه نمي‎توان چنين ادعايي را داشت. البته تنها از بُعد كميت نبايد به قضاوت نشست، بلكه بايد به كيفيت نيز نظر كرد، زيرا در مورد ارزيابي افزايش يا كاهش پايبندي افراد نسبت به زمان اول انقلاب، به آساني نمي‎توان از روش‌هاي آماري بهره گرفت، بلكه نياز به فرمول‌هاي پيچيده‎اي است كه تحليل كيفي را نيز در بر داشته باشد.
البته گاهي اسلامي بودن انقلاب، زمينه را براي رشد انسان‌ها فراهم مي‎سازد و آنان را وامي‎دارد تا توانايي‌هاي خود را بروز دهند؛ به عنوان نمونه، مي‎توان ادعا كرد كه اسلامي بودن انقلاب، زمينهٔ رشد جوانان را فراهم كرده است. براي اثبات اين مدعي، بايد با روش علمي ثابت كرد كه اسلامي بودن انقلاب باعث شده است تا جوانان اين مرز و بوم، به جاي عشرتكده‎ها به سمت آزمايشگاه‌ها و به جاي مراكز فساد به سمت كتابخانه‎ها روي آوردند.