صفحه ٢٢٣

روحانيت را کنار گذاشته، به شغل‌هاى ساده اى در بازار مشغول شدند و گه‌گاهى، به طور مخفي و بسيار محدود، جلسات موعظه و درس تشكيل مى دادند.
البته پس از جريان شهريور 1320، اندكى شرايط تغيير كرد و وضعيت مدارس ديني بهبود يافت، ليکن به دليل سرکوب‌هاي دو دههٔ قبل از آن، لازم بود تا روحانيت از نو بنيان گذاشته شود.

ج ـ قانون منعِ حجاب و فاجعهٔ مسجد گوهرشاد
رضاخان پس از سفر به ترکيه، تصميم داشت نظام سکولار آن کشور را به درون مرزهاي ايران بکشاند. او در پيروي از آتاتورک، تصميم گرفت آداب و رسوم غرب را در کشور رواج دهد. بدين منظور مجالس و جشن‌ها و جلسات مکرري برگزار گرديد و در شهرهاي مختلف، سياست متحدالشکل ساختن افراد با پوشش کاملاً فرنگی پيگيري شد. همين امر زمينهٔ اعتراضات را فراهم ساخت و در مشهد مقدس ـ ‌در 29 مرداد 1314 در صحن مسجد گوهرشاد نيز جماعتي به اعتراض برخاستند. اما مأمورين رضاخان تعداد زيادي از معترضان را به شهادت رساندند و شهداي آن واقعه را در رسانه هاي خود، جمعي از اراذل و اوباش ناميد.
مسألهٔ کشف حجاب نيز از مسايل مهمي بود که در چنين فضايي توسط رضاخان مطرح گرديد. در ابتدا اين مسأله پيشرفتي نداشت تا اين‌که در 27 دي 1314 در دانشسراي مقدماتي، جشني برپا شد و زنان و دختران شاه و وزرا بدون حجاب در آن حاضر شدند. در آن مجلس و در مجالس ديگر سخن از کشف حجاب به طور جدي مطرح گرديد و در عمل به اجرا درآمد و حتي با تهديد و ارعاب و حبس و انجام اعمال رذيلانه، تلاش کردند تا اين سياست خود را پيش برند. اما هيچ‌گاه تودهٔ مردم حاضر نبودند تا زنان و دختران خود را اين چنين در معرض ديد ديگران قرار دهند.(94)