صفحه ٣٧٥

در این آیه، چند سؤال مطرح است:
 سؤال: چرا قرآن در یكجا همه ى آیات خود را محكم دانسته و فرموده: «كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ »(2450) و در جاى دیگر همه را متشابه دانسته و فرموده: «كِتَابًا مُّتَشَابِهًا »(2451) و در این آیه بعضى را محكم و بعضى را متشابه معرّفى كرده است؟
 پاسخ: آنجا كه قرآن فرمود: تمام آیاتِ قرآن محكم است؛ یعنى سخن سست و بى اساس در هیچ آیه اى نیست و آنجا كه فرمود: همه ى آیات متشابه هستند، یعنى سیستم و آهنگ آیات قرآن، هماهنگ، یكنواخت و شبیه بهم است.
 اما با این حال، از نظر فهم مردم همه ى آیات یكسان نیستند؛ بعضى صریح و روشن و همه كس فهم؛ ولى بعضى داراى معانى بلند و پیچیده اند كه همین امر موجب شبهه و اشتباه آنان مى گردد.
 سؤال: چرا در قرآن آیات متشابه به كار رفته است؟
 پاسخ: اوّلاً: وجود آیه هاى متشابه زمینه ى فكر و تدّبر در آیات قرآن است.
 ثانیاً: موجب رجوع مردم به رهبران آسمانى مى شود. آرى؛ اگر همه ى درس ها روشن و آسان باشد، شاگرد نیازى به استاد احساس نمى كند.
 ثالثاً: متشابهات وسیله ى آزمایش مردم است. گروهى كژاندیش، از لابلاى آنها به سراغ اهداف شوم خود مى روند و گروهى اندیشمند، به فرموده امام رضاعلیه السلام با مراجعه به محكمات، معناى صحیح آیات را كشف مى نمایند. «من ردّ متشابه القرآن الى محكمه هدى الى صراط مستقیم»(2452)
 سؤال: نمونه اى از آیات متشابه قرآن را بیان كنید؟
 پاسخ: در قرآن مى خوانیم: «إِلَىٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٌ »(2453) در قیامت، چشم ها به پروردگارشان مى نگرند. چون عقل سلیم، جسم بودن را براى خداوند محال مى داند و در آیات دیگر قرآن نیز مى خوانیم: «لَّا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ »(2454) چشمها او را درك نمى كنند؛ لذا مى فهمیم كه مراد از نگاه