صفحه ٢٥٦

  ابزار و آلات به کلى عوض مى شوند ولى نتیجه ثابت و باقى مى ماند.
هنگامى که در دو زمان مختلف درجهان ما این قدر دگرگونى واقع شود، در مورد جهان دیگرى که همه چیزش با این جهان متفاوت است، مسأله روشن خواهد بود که اگرالفباى دیگرى براى بیان مفاهیم آن به دست نیاوریم حداقل باید در مورد به کار بردن الفاظ بیشتر روى نتایج آن بیندیشیم و تکیه کنیم، نمى گویم با میل خود آنها را هر جور خواستیم تفسیر کنیم و مى گویم توجه داشته باشیم که این الفاظ وضع خاصى دارد.
اکنون که این مقدمه روشن شد باز مى گردیم به تفسیر این مفاهیم.

    الف - گواهان در رستاخیز
در آیات قرآن مجید، گواهان مختلفى براى آن دادگاه بزرگ ذکر شده است، به این ترتیب:
1- ذات پاک خداوند: «وَ ما تَکُونُ فی شَأْن وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآن وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَل إِلاّ کُنّا عَلَیْکُمْ شُهُودًا إِذْ تُفیضُونَ فیهِ وَ ما یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّة فِی اْلأَرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْبَرَ إِلاّ فی کِتاب مُبین»!
«در هر حال که باشى، و هر آیه اى از قرآن بخوانى، و هر کارى انجام دهى، ما گواه بر شما هستیم و هیچ امرى بر علم و دانش پروردگار تو - حتى به اندازه سنگینى ذره اى - مخفى نمى ماند نه در زمین و نه در آسمان، و نه کوچکتر و نه بزرگتر از آن، مگر اینکه همگى در کتاب آشکار ثبت است».(91)