صفحه ٢٦١

  که در آن اشتباه وجود ندارد و همیشه «سرجمع» آن حاضر است، محاسبه قیامت نوع عالى تر این گونه حساب مى باشد.

    ج- میزان اعمال
در متون اسلامى سخن از میزان یا ترازوى عمل فراوان به میان آمده است.
بعضى فکر مى کنند ترازوئى به همین شکل که در این جهان مى بینیم در کار است، لذا این زحمت را به دوش خود انداخته اند که پیدا کنند چه چیز در این ترازو وزن مى شود.
1- خود افراد؟
2- نامه هاى اعمال وزن دارند و توزین مى شوند؟
3- اعمال تجسم یافته وزن دارند؟
همه اینها به خاطر آن است که میزان و وزن را به همان مفهوم عادى آن که در زندگى روزانه با آن سرو کار داریم تفسیر کرده اند.
در حالى که مى بینیم در زبان قرآن میزان به یک مفهوم بسیار وسیع تر و جامع تر آمده است:
«وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَ وَضَعَ الْمِیزَانَ; آسمان را برافراشت و در هر چیز میزان (و حسابى) قرار داد».(98)
«وَ اَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَ الْمِیزَانَ;ما به همراه پیامبران کتاب و میزان (سنجش حق و باطل) فرستادیم».(99)