محکمه هاى خصوصى
این محکمه هاى چهار گانه در برابر ما وجود دارد، اما اگر درست از یک یک آنها به دقت دیدن کنیم خواهیم دید که بر سر در همه آنها این جمله نوشته شده «این محکمه خصوصى است و تنها به بعضى از جرائم رسیدگى مى کند!»
خصوصى بودن این دادگاهها نیاز زیادى به بحث ندارد زیرا: دادگاههاى رسمى که تکلیفش - چنانکه گفتیم - روشن است و دامان همه گنهکاران و خلافکاران را نمى تواند بگیرد، و اگر مى گرفت و داد همه مظلومان را از ستمگران باز مى ستاند امروز جهان در آتش این همه ظلم و ستم و استعمار و استعباد و استثمار نمى سوخت.
و اما دادگاه مکافات، آن هم جنبه عمومى و همگانى ندارد، گویا تنها یک برنامه تربیتى است، و هشدارى است به عموم از طریق نشان دادن نمونه ها! و به همین دلیل بیدادگرانى را مى شناسیم که از چنگال آن هم فرار کرده اند، بعلاوه جنایت گاهى چندان سنگین است که مکافات نمى تواند از عهده همه آن برآید و تنها جریمه اى براى گوشه اى از آن تعیین مى کند.
و اما محکمه «آثار طبیعى عمل» آن نیز جنبه خصوصى دارد، زیرا شعاع عملش معمولاً گناهانى را در بر مى گیرد که جنبه همگانى به خود گرفته، و یا اگر یک فرد آن را مرتکب شود باید مدتى طولانى به آن عمل ادامه دهد، تا ریشه کند، و جوانه زند، و میوه تلخ و شوم آن آشکار گردد.
بنابراین بسیارى از گنهکاران و بسیارى از گناهان از قلمرو قضاوت آن بیرونند.