صفحه ١٧١

    چهارمین دلیل عقلى

    بقاى روح نشانه اى از رستاخیز است

یکى دیگر از دلائلى، که با مسأله رستاخیز و زندگى پس از مرگ رابطه نزدیک دارد و نشان مى دهد که با «مرگ»، فنا و نابودى مطلق به سراغ انسان نمى آید، مسئله بقاى روح است.
اثبات وجود روح به عنوان یک حقیقت مستقل - نه یک خاصیت عارضى بدن - این موضوع را روشن مى سازد که پس از مرگ، روح آدمى باقى مى ماند و مرگ پایان زندگى به معنى مطلق نیست و اثبات این موضوع در حقیقت یک گام بزرگ به سوى اثبات وجود جهان بعد از مرگ و معاد است. ولى براى رسیدن به این هدف باید سه موضوع را جداگانه بررسى کرد:
1- استقلال روح
2- تجرد روح
3- بقاى روح

اما قبلاً ذکر این نکته لازم است که مسأله روح از قدیمى ترین و پیچیده ترین مباحثى است که فلاسفه و دانشمندان با آن روبه رو بوده اند.
هیچ کس نمى تواند آغازى براى این بحث بیان کند، زیرا طبق گواهى تاریخ از پنج هزار سال قبل، مصرى ها - و احتمالاً اقوام دیگر - به مسئله روح