صفحه ٢٥٧

2- پیامبران نیز از گواهانند: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّة بِشَهید وَ جِئْنا بِکَ عَلى هؤُلاءِ شَهیدًا; چگونه خواهد بود آن روز که از هر امتى گواهى خواهیم آورد و تو را گواه بر آنها قرار خواهیم داد».(92)
3- زبان و دست و پا گواهى میدهند: «یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ; روزى که زبان و دست و پاى آنها به اعمال آنها گواهى مى دهد!»(93)
4- پوستهاى تن نیز گواهند: «وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَیْنا قالُوا أَنْطَقَنَا اللّهُ الَّذی أَنْطَقَ کُلَّ شَیْء; به پوستهاى تن خود مى گویند چرا بر ضد ما گواهى دادید؟ آنها جواب مى دهند: پروردگارى که همه چیز را به نطق در آورده ما را نیز به نطق درآورد (تا حقایق را بازگو کنیم)».(94)
5- زمین نیز گواه اعمالى است که بر آن انجام یافته: «یَوْمَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبارَها ! بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحى لَها; در آن روز زمین اخبار خود را بازگو مى کند زیرا پروردگار او به او وحى کرده است».(95)
6- فرشتگان نیز از گواهانند: «وَ جاءَتْ کُلُّ نَفْس مَعَها سائِقٌ وَ شَهیدٌ; همه کس وارد دادگاه قیامت مى شوند در حالى که با هر فردى مأمورى و گواهى (از فرشتگان) مى باشد». (96)