صفحه ١٠٦

اکنون باز گردیم به قرآن و ببینیم در این زمینه چگونه بحث مى کند.
در ضمن آیات آخر سوره یس (آیه 80) به دنبال بحث درباره رستاخیز و معاد چنین مى خوانیم:
«الَّذی جَعَلَ لَکُمْ مِنَ الشَّجَرِ اْلأَخْضَرِ نارًا فَإِذا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ; آن خدایى (قادر است انسان ها را بار دیگر زنده کند) که از درخت سبز براى شما آتش آفرید و شما از آن براى آتش افروختن استفاده مى کنید» چه تعبیر عجیب و جالبى!
اما باید توجه داشت این آیه همانند بسیارى از آیات قرآن داراى چند معنى است: بعضى «ساده» براى فهم عموم، و در هر زمان و مکان، بعضى «عمیق» براى خواص، بعضى «کاملاً عمیق» براى زبده هاى خواص، یا اعصار و قرون آینده (نسبت به زمان نزول آیه).
نخستین معنى براى آیه که بعضى از مفسران پیشین به آن اشاره کرده اند این است که در اعصار قدیم عربها براى آتش افروختن، از چوب درختان مخصوصى به نام «مرخ» و «عفار»(45) که در بیابانهاى حجاز مى رویند استفاده مى کردند. آیه مزبور اشاره به آنها کرده و مى گوید: آن خدایى که مى تواند از درون آب (درختان سبز که قسمت مهم آنها آب است) آتش بیرون بفرستد مى تواند از درون مردگان زندگى بیافریند! آیا فاصله «آب» و «آتش» شبیه فاصله «مرگ» و «حیات» نیست؟!
براى آن هستى آفرینى که آتش را در درون آب، و آب را در درون آتش نگاه مى دارد، پوشانیدن لباس زندگى بر اندام انسان پس از مرگ مشکل