صفحه ٢٥٤

  مربوط به آن را بازگو کرد!
وسعت عالم بعد از مرگ، نسبت به این جهانى که در آن زندگى مى کنیم، همانند وسعت این جهان است نسبت به عالم جنین و به این ترتیب جاى تعجب نیست که الفاظ و کلماتى که در این جهان با آن سخن مى گوییم نتواند ترسیم کاملى از چهره زندگى در جهان دیگر کند و ما در بیان آن همه شکوه و عظمت و تنوع نعمت ها و تکامل آن زندگى گرفتار عجز وناتوانى شویم، حتى تصور آن براى ما که در زندان دنیا محصور هستیم مشکل شود.

به هر حال، اینکه مى گوییم در جهان دیگر همه انسان ها محاکمه مى شوند، نه به این معنى است که میزهاى متعددى در عرصه قیامت گذارده مى شود و هر کس پرونده کوچک یا بزرگى زیر بغل دارد و همراه گواهان و شهود وارد محشر مى گردد و در برابر قضات و دادرسان این دادگاه که مثلاً از جنس فرشتگانند قرار مى گیرد، و پس از بازپرسى هاى مقدماتى محاکمه علنى شروع مى گردد، و متهم نیز از خود مدافعاتى کرده، بعد «فرشتگان دادرس» وارد«شور» مى شوند، و رأى نهایى به محکومیت یا به تبرئه یا تشویق و پاداش افراد صادر مى کنند، و پس از امضاى «حاکم مطلق عرصه محشر» یعنى ذات پاک خداوند، براى اجرا به مأموران اجراى احکام الهى، یعنى فرشتگان بهشت و دوزخ، ابلاغ میگردد نه به هیچ وجه چنین نیست! و در آنجا الفاظ رنگ و مفهوم دیگرى به خود مى گیرند.
شبحى از محکمه و دادگاه وجود دارد اما در سطحى فوق العاده عالى تر و شکلى غیر از آنچه دیده ایم و شنیده ایم.