صفحه ٤٥٣

انسان براى مدّت طولانى نه مى تواند آب را در ابرها نگاه دارد و نه روى زمين، چون فرو مى رود و نه در درّه هاى سنگى، چون بخار مى شود.

پيام ها:
1- كارگردان و مدبّر هستى اوست. «أَرْسَلْنَا، فَأَنْزَلْنا، اسقينا»
2- انسان از نگهدارى ضرورى ترين نيازها نيز عاجز است. «وَ ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِينَ»
3- نعمت آب غير از نعمت سيراب شدن است. «فَأَسْقَيْناكُمُوهُ»
 (اينكه انسان آب بنوشد و سيراب شود، خود نعمتى علاوه بر نعمت آب است، زيرا مى شد كه انسان تشنه آب بنوشد ولى سيراب نشود.)

سوره الحجر، آيه 23

وَ إِنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ نَحْنُ الْوارِثُونَ «23»
والبتّه اين مائيم كه زنده مى كنيم ومى ميرانيم ومائيم كه (بعد از مرگ همه، باقى مانده و) وارث مى شويم.

سوره الحجر، آيه 24

وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِينَ مِنْكُمْ وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ «24»
و بدون شك ما به پيشينيان از شما علم داريم وبه آيندگان نيز آگاهيم.

سوره الحجر، آيه 25

وَ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ «25»
وهمانا پروردگار تو است كه همه آنان را محشور خواهد كرد، زيرا كه او حكيم وعليم است.

نكته ها:
مفسران براى «الْمُسْتَقْدِمِينَ» و «الْمُسْتَأْخِرِينَ» مصاديقى ذكر كرده اند، از جمله:
1. گذشتگان و باقيماندگان.
2. سبقت گيرندگان و عاشقان جبهه و غير آنان.
3. كسانى كه در صف اول نماز جماعت حاضر مى شوند و كسانى كه در صف آخر حضور